Δεν είναι προετοιμασμένη για την Ουκρανία η Δύση

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ έχουν εμπλακεί σε μια νέα αντιπαράθεση με τη Ρωσία, την οποία θα μπορούσαν να χάσουν. Αποτελείται από τρία βασικά σκέλη, καθένα από τα οποία αποκαλύπτει την έλλειψη της ετοιμότητας της Δύσης για έναν μακροχρόνιο αγώνα εναντίον της Μόσχας.

Πρώτον, υπάρχει μια διαμάχη για την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας, η οποία απειλείται από τη ρωσική στρατιωτική υποστήριξη προς τους αντάρτες στα ανατολικά της χώρας και από την προσάρτηση της Κριμαίας από το Κρεμλίνο.
Δεύτερον, η Ρωσία και η Δύση έχουν εμπλακεί σε έναν επικοινωνιακό πόλεμο που η ΕΕ είναι απίθανο να κερδίσει εκτός και αν υπάρξει μια ριζική αλλαγή στην αντιμετώπιση της καλολαδωμένης προπαγανδιστικής μηχανής του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin.
Και τρίτον, η ασφάλεια των χωρών της Βαλτικής βρίσκεται σε κίνδυνο. Εκεί, οι ηγέτες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να είναι απροετοίμαστοι να αντιμετωπίσουν το οποιοδήποτε πρόβλημα που θα μπορούσε να δημιουργήσει η Ρωσία.
Όσον αφορά το ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας, οι ηγέτες της Ευρώπης και των ΗΠΑ δεν έχουν καμία πρόθεση να αναγνωρίσουν την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία το Μάρτιο. Αλλά ούτε και έχουν κάποια πρόθεση να κάνουν την επιστροφή της Κριμαίας στην Ουκρανία ένα από τα στοιχεία της όποιας ειρηνευτικής συμφωνίας.
Στην ανατολική Ουκρανία, οι ερευνητές εξακολουθούν να στερούνται της πλήρους και χωρίς εμπόδια πρόσβασης στον τόπο της συντριβής της πτήσης MH17 της MalaysiaAirlines, που καταρρίφθηκε τον Ιούλιο. Έχει γίνει ευρέως δεκτό πως οι υπεύθυνοι για την επίθεση ήταν οι φιλορώσοι αντάρτες και πως τώρα εμποδίζουν την έρευνα για τα αίτια του δυστυχήματος. Μια τέτοια κωλυσιεργία διαβρώνει περαιτέρω την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας και εκθέτει την απρόκλητη αδυναμία της Δύσης.
Η ΕΕ διάβρωσε περαιτέρω την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας στις 12 Σεπτεμβρίου. Κατά τη διάρκεια μιας τριμερούς συνάντησης μεταξύ του Επιτρόπου Εμπορίου της ΕΕ Karel de Gucht, τον Υπουργού Εξωτερικών της Ουκρανίας Pavlo Klimkin και του Υπουργού Οικονομικής Ανάπτυξης της Ρωσίας Alexei Ulyukayev, το τρίο συμφώνησε να αναβάλει την εφαρμογή της Ολοκληρωμένης και σε Βάθος Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου της ΕΕ με την Ουκρανία, που έχει σκοπό την απελευθέρωση του εμπορίου μεταξύ της χώρας της Ανατολικής Ευρώπης και της ένωσης.
Η συμφωνία είχε προγραμματιστεί να τεθεί σε ισχύ το Νοέμβριο. Αντ' αυτού, αναβλήθηκε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2015. Γιατί; Επειδή η εμπορική συμφωνία έχει γίνει όμηρος των ειρηνευτικών συνομιλιών, αφενός και των ρωσικών πιέσεων για τη διατήρηση της πρόσβασης της Μόσχας στην ουκρανική αγορά, από την άλλη.
Ο De Gucht είπε ότι, εν τω μεταξύ, η ΕΕ θα υιοθετήσει κάποια «αυτόνομα» εμπορικά μέτρα, όσον αφορά την Ουκρανία. Ωστόσο, η κοινή δήλωση συνέχισε λέγοντας πως, «οι πλευρές θα συνεχίσουν να διαβουλεύονται για το πώς θα αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες που έχει εγείρει η Ρωσία... Αυτή η εν εξελίξει διαδικασία πρέπει να αποτελέσει ένα ενιαίο και αναπόσπαστο μέρος μιας συνολικής ειρηνευτικής διαδικασίας στην Ουκρανία, δείχνοντας σεβασμό στο δικαίωμα της Ουκρανίας να αποφασίζει τη μοίρα της, καθώς και στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας».
Η αναβολή της ενεργοποίησης της συμφωνίας ελευθέρου εμπορίου δείχνει ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να αποφασίσει τη μοίρα της. Την ίδια μέρα που έγινε η ανακοίνωση, ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Danylo Lubkivskyi, παραιτήθηκε αηδιασμένος. «Η εγκεκριμένη ανακοίνωση στέλνει το λάθος μήνυμα προς όλους: προς τον επιτιθέμενο, προς τους συμμάχους μας και, ακόμα σημαντικότερα, προς τους πολίτες της Ουκρανίας», έγραψε σε ένα μήνυμα στο οποίο εξηγεί τους λόγους για την παραίτησή του.
Εν τω μεταξύ, στην συγκέντρωση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής της Γιάλτας στο Κίεβο στις 12-13 Σεπτεμβρίου, μιας ετήσιας πλατφόρμας για την προώθηση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Ουκρανίας, οι ανώτατοι αξιωματούχοι της ΕΕ προσποιήθηκαν πως υπερασπίζονται την ελευθερία επιλογής της Ουκρανίας. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα επιτρέψει στη Ρωσία να υπαγορεύσει τους όρους για τις σχέσεις της ΕΕ με την Ουκρανία», δήλωσε ο Štefan Füle, ο επίτροπος της ΕΕ για την διεύρυνση και την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας. Ο απερχόμενος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,José Manuel Barroso, εξέφρασε πάνω-κάτω την ίδια άποψη.
Στη συνέχεια υπάρχει ο επικοινωνιακός πόλεμος. Ο Putin έχει τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, κυρίως την τηλεόραση, υπό τον απόλυτο έλεγχό του. Η Δύση μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτή την επίθεση των μέσων ενημέρωσης με τη χρήση των γλωσσικών υπηρεσιών του BBC,του Radio Free Europe και του Voice of America για να αναφέρουμε μόνο μερικά από αυτά.
Ωστόσο, αυτές οι υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης αντιμετωπίζουν τεράστιες περικοπές στους προϋπολογισμούς τους σε μια εποχή που είναι πιο αναγκαίες. Οι εν λόγω πηγές πληροφόρησης είναι αναγκαίες όχι μόνο για να επικοινωνήσουν με τους Ρώσους στη Ρωσία. Είναι επίσης αναγκαίες και στις χώρες της Βαλτικής, στις οποίες κατοικούν και παρακολουθούν ρωσική τηλεόραση αρκετά μεγάλες Ρωσικές κοινότητες.
Ο Πρόεδρος της Εσθονίας Toomas Hendrik Ilves έχει δίκιο όταν λέει ότι δεν θα τράβαγε την πρίζα σε αυτά τα κανάλια. Αυτό θα σήμαινε πως μιμείται τη στρατηγική του Putin. Αντ' αυτού, αυτό που χρειάζεται είναι μια βιώσιμη απάντηση στην ρωσική άποψη. Η Δύση θα πρέπει να δαπανήσει περισσότερα στον τομέα της ραδιοτηλεόρασης για να προωθήσει μια εναλλακτική άποψη από αυτήν της Μόσχας.
Όσο για την ΕΕ, οι πρεσβείες της σε όλη την Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία μπορούν να κάνουν πολύ περισσότερα διοργανώνοντας δημοτικές συναντήσεις έξω από τις πρωτεύουσες και τις μεγάλες πόλεις της περιοχής που βρίσκονται για να εξηγήσουν και να υπερασπιστούν τις αξίες και τα συμφέροντα της ΕΕ.
Η τελική διάσταση της απροετοιμασίας της ΕΕ είναι η αποτυχία της αποκρούσει τις αποσταθεροποιητικές προσπάθειες της Ρωσίας στις χώρες της Βαλτικής. Η ικανότητα του Putin να υπονομεύσει τη Λετονία και την Εσθονία, τόσο εντός της χώρας του, όσο και στα μάτια πολλών ρωσικών μειονοτήτων, δεν μπορεί να υποτιμηθεί.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η απόφαση του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του Σεπτεμβρίου να εφαρμόσει ένα σχέδιο δράσης που σχετίζεται με την ετοιμότητα στα Ανατολικά της συμμαχίας δεν περιείχε όλα όσα χρειαζόταν. Είναι πολύ καλό το να υπάρχει ένα σύστημα εναλλασσόμενων στρατευμάτων που είναι ανεπτυγμένα στις χώρες της Βαλτικής και στην Πολωνία. Αλλά αυτό που χρειάζονται πραγματικά αυτές οι χώρες είναι μόνιμα ανεπτυγμένα στρατεύματα που θα μπορούσαν να έδιναν στο ΝΑΤΟ περισσότερες πληροφορίες για τα γεγονότα στην περιοχή.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αποφασίσουν αν είναι προετοιμασμένοι μακροχρόνια, όσον αφορά την αντιμετώπιση της Ρωσίας. Γιατί με το να εγκαταλείψουν την εθνική κυριαρχία της Ουκρανίας, με το να αγνοήσουν τον προπαγανδιστικό πόλεμο της Ρωσίας και με το να παραμελήσουν την ασφάλεια των χωρών της Βαλτικής, οι ηγέτες της ΕΕ θα δημιουργήσουν αμφιβολίες σχετικά με τη δύναμη παραμονής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΕ πρέπει να αναγνωρίσει ότι είναι μπλεγμένη σε ένα ανταγωνισμό που δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει.
(capital)