Κυριακή 17 Απριλίου 2016

Η Γεωπολιτική της Ερυθράς Θάλασσας

Πολύ ωραίο άρθρο του Middle East Eye. Το άρθορ εντάσσει την επιστροφή των δύο νησιών στα Στενών του Τιράν από την Αίγυπτο στην Σαουδική Αραβία στα πλαίσια της προσπάθειας της Σαουδικής Αραβίας να αυξήσει την επιρροή της στην Αίγυπτο, με ένα πρόγραμμα τεράστιων επενδύσεων, αλλά και στα πλαίσια της προσπάθειας της να αποφύγει τον Περσικό Κόλπο, αφού το Ιράν απειλεί πολλές φορές ότι θα κλείσει τα Στενά του Ορμούζ σε περίπτωση που υπάρξει κάποια κρίση. Βλέπετε στον χάρτη ότι το Ιράν ξεπερνά γεωγραφικά τα Στενά του Ορμούζ, κάτι που δεν συμβαίνει με την Σαουδική Αραβία.

Στον παρακάτω χάρτη βλέπετε την γέφυρα που θα κατασκευάσουν οι Σαουδάραβες για να συνδέσουν για πρώτη φορά την Αραβική Χερσόνησο με την Χερσόνησο του Σινά.

Χάρτης 1



Χάρτης 2



Χάρτης 3

Το Ιράν έχει επίσης πολύ καλές σχέσεις με τους Άραβες του Ομάν, με τους οποίους συζητά την κατασκευή του αγωγού Ιράν-Ομάν-Ινδίας, ώστε να αποφύγει η Ινδία τον μεγάλο της εχθρό το Πακιστάν. Επίσης, μέσω του πολέμου στην Υεμένη, το Ιράν διεκδικεί τον έλεγχο της Υεμένης και των Στενών Bab el Mandeb, μέσω της επιρροής του στους Σιίτες αντάρτες Χούτις.
Οι Σαουδάραβες κατασκεύασαν τον αγωγό Petroline ώστε να αποφύγουν τον Περσικό Κόλπο (βλέπε αγωγό με αριθμό 1 στον χάρτη 3). Ο αγωγός αυτός όμως έπεφτε πάνω στους αγωγούς που έβγαζαν το πετρέλαιο των Αράβων του Σουδάν στην Κόκκινη Θάλασσα, με αποτέλεσμα η Σαουδική Αραβία και το Σουδάν να έχουν πάρα πολύ εχθρικές σχέσεις, και οι Άραβες του Σουδάν να είναι ο βασικός σύμμαχος του Ιράν στην Βόρεια Αφρική και την Ερυθρά Θάλασσα.
Χάρτης 2

Ο Ισλαμιστής σοσιαλιστής δικτάτορας του Σουδάν, ο Ομάρ αλ Μπάσιρ, πιστέυει στην σοσιαλιστική Σουνιτική Ισλαμιστική οργάνωση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, με την οποία καλές σχέσεις έχει και το Ιράν, που είναι επίσης Ισλαμική Δημοκρατία, αν και Σιιτική.
Πρόσφατα, λόγω του εμφυλίου στο Σουδάν, οι μη Άραβες του Σουδάν πήραν το Νότιο Σουδάν, που έχει τα κοιτάσματα πετρελαίου, και οι Άραβες του Σουδάν πήραν το Βόρειο Σουδάν που έχει τους αγωγούς που βγάζουν το πετρέλαιο του Σουδάν στην Κόκκινη Θάλασσα. Στο βόρειο Σουδάν, που ονομάζεται απλά Σουδάν, υπάρχουν επίσης και τα διυλιστήρια. Τέλος πάντων τα συμφέροντα του Σουδάν και της Σαουδικής Αραβίας δεν είναι πλέον τόσο αντίθετα, γιατί οι Άραβες του Σουδάν λόγω του εμφυλίου δεν εξάγουν πετρέλαιο. Μετά λοιπόν από δεκαετίες, οι Άραβες του Σουδάν εγκατέλειψαν το Ιράν και έγιναν σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας, φυσικά με το αζημίωτο.
Η Κίνα, που είναι η χώρα που έχει την μεγάλη παρουσία στον τομέα του πετρελαίου του Σουδάν, αφού απέτυχε να τα συμφιλιώσει τις δύο πλευρές, προσπαθεί να βγάλει το πετρέλαιο του Σουδάν στην Κένυα, μαζί με πρώτες ύλες άλλων χωρών, αλλά πέφτει πάνω στην ισχυρότερη τρομοκρατική οργάνωση της Ανατολικής Αφρικής, την Al Shabaab. Οι Ιρανοί και οι Άραβες συναγωνίζονται για επιρροή στην Al Shabaab, η οποία ελέγχει ένα μεγάλο τμήμα της Σομαλίας, και υπό αυτή την έννοια μοιάζει και λίγο στον ISIS, αφού και αυτή έχει δικό της έδαφος.
 Τέλος πάντων όμως στην Κόκκινη Θάλασσα η Σαουδική Αραβία έχει συμμαχία με την Αίγυπτο, και προσφάτως με το Σουδάν, αλλά στην Υεμένη υπάρχει ο πόλεμος με το Ιράν, και η Υεμένη είναι πιο σημαντική από την Διώρυγα του Σουέζ, γιατί η Σαουδική Αραβία εξάγει κυρίως στην Ασία και όχι στην Ευρώπη.
Όπως θα διαβάσετε στο άρθρο του Reuters, η Σαουδική Αραβία, υπό τον φόβο του Ιράν, θέλει να αυξήσει τις εξαγωγές της από την Ερυθρά Θάλασσα, και έχει ενεργοποιήσει μετά από χρόνια τον αγωγό Ιράκ-Σαουδικής Αραβία (ISAP). Ο αγωγός ISAP είναι η γραμμή 4 στον χάρτη, που ενώνεται με την γραμμή 1, τον αγωγό Petroline. Οι κόκκινες γραμμές είναι οι γραμμές πετρελαίου που δεν χρησιμοποιούνται πλέον, και οι πράσινες είναι οι αγωγοί που βρίσκονται σε λειτουργία.
Ο ISAP είχε κατασκευαστεί το 1980, όταν ξέσπασε ο πόλεμος ανάμεσα στον Σαντάμ Χουσέιν (Ιράκ) και το Ιράν, προκειμένου οι Σαουδάραβες να βοηθήσουν τον Σαντάμ να εξάγει το πετρέλαιο του και να τον χρηματοδοτήσουν, παρόλο που ο σοσιαλιστής σύμμαχος των Ρώσων Σαντάμ ήταν εχθρός των Αράβων του Κόλπου. Αλλά οι Ιρανοί ήταν ακόμη μεγαλύτεροι εχθροί των Σαουδαράβων από τον Σαντάμ.
Η γραμμή αυτή έκλεισε το 1990, όταν ο Σαντάμ εισέβαλλε στο Κουβέιτ, και πήγε σε πόλεμο με τους Άραβες μονάρχες του Περσικού Κόλπου. Στην συνέχεια η Σαουδική Αραβία προχώρησε σε κατάσχεση του τμήματος του αγωγού που βρίσκεται εντός της Σαουδικής Αραβίας.  Αυτόν λοιπόν τον αγωγό τον χρησιμοποιεί και πάλι η Σαουδική Αραβία για να αυξήσει τις εξαγωγές της στην Ερυθρά Θάλασσα.
Στον χάρτη βλέπετε επίσης με τον αριθμό 5 τον αγωγό Trans-Arabian, που έστελνε το πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας, μέσω της Ιορδανίας και των Υψωμάτων Γκολάν στον Λίβανο και την Μεσόγειο, παρακάμπτοντας την Διώρυγα του Σουέζ, την Αίγυπτο και τον Γκαμάλ Νάσερ. Ο Trans-Arabian ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1947, και σταμάτησε να λειτουργεί το 1976, φαντάζομαι και λόγω της βελτίωσης των σχέσεων ανάμεσα στην Σαουδική Αραβία και τον διάδοχο του Γκαμάλ Νάσερ, του Ανουάρ Σαντάτ. Ο Σαντάτ ήταν το δεξί χέρι του Νάσερ και τον διαδέχθηκε στην εξουσία μετά τον θάνατο του το 1970, αλλά μετά την ήττα της Αιγύπτου από τους Ισραηλινούς το 1973 αποφάσισε να φέρει την Αίγυπτο στο στρατόπεδο των ΗΠΑ, και απομακρύνθηκε από τους Σοβιετικούς.
Ο Σαντάφ φυσικά βελτίωσε και την σχέση του με την Σαουδική Αραβία, την οποία σφυροκοπούσε ο Νάσερ, και προχώρησε και σε ανακωχή με το Ισραήλ. Αυτές τις επιλογές του τις πλήρωσε με την ζωή του ο Σαντάτ, αφού δολοφονήθηκε, προφανώς σε μία επίθεση που οργάνωσαν ο Καντάφι και οι Ιρανοί. Οι Ιρανοί μάλιστα για να τιμήσουν τον δολοφόνο έδωσαν το όνομα του σε έναν δρόμο στο Ιράν. Βλέπε CBS “The New Old Rivalry – Egypt Versus Iran”, Ιούνιος 2009.
Οι αγωγοί πετρελαίου έχασαν μεγάλο μέρος της γεωπολιτικής τους σημασίας λόγω της αύξησης της χωρητικότητας των τάνκερς που μεταφέρουν πετρέλαιο, κάτι που έριξε πολύ το κόστος μεταφοράς. Αντιθέτως τα πλοία που μεταφέρουν φυσικό αέριο είναι πολύ ακριβότερα, και η υγροποίηση του αερίου, σε συνδυασμό με την ακριβή μεταφορά του, και την επαναφορά του στην αρχική του μορφή κατά την παράδοση του, κάνουν τους αγωγούς αερίου πολύ σημαντικότερους από τους αγωγούς πετρελαίου.
Χωρίς φυσικά να σημαίνει ότι δεν έχουν σημασία οι αγωγοί πετρελαίου. Για παράδειγμα οι Αζέροι και οι Κούρδοι του Ιράκ δεν έχουν θάλασσα για να εξάγουν το πετρέλαιο τους στην Ευρώπη και την Ασία, κάτι που ενδεχομένως κάνει τους αγωγούς πετρελαίου στην περιοχή ακόμη σημαντικότερους από τους αγωγούς αερίου σε άλλες περιοχές που είναι εύκολα προσβάσιμες.
Επίσης το Τζιμπουτί έχει ταχθεί στο πλευρό της Σαουδικής Αραβίας. Βλέπε
“Saudi Arabia-Iran Rivalry In Africa: Sudan, Djibouti, Somalia Part Ways With Tehran As Riyadh Influence Grows”, Ιανουάριος 2016
Επίσης η Ερυθραία έχει συμμαχήσει με την Σαουδική Αραβία. Βλέπε Bloomberg.
“Eritrea Says It Backs Saudi Arabia's Moves to `Combat Terrorism”, Φεβρουάριος 2016
Επομένως η Σαουδική Αραβία ελέγχει θεωρητικά το μεγαλύτερο μέρος της Ερυθράς Θάλασσας, λόγω και της δικής της παρουσίας, και λόγω της συμμαχίας της με την Αίγυπτο, το Σουδάν, την Ερυθραία και το Τζιμπουτί. Μόνο θεωρητικά όμως γιατί όπως είπα οι Σαουδάραβες και οι Ιρανοί εξάγουν κυρίως στην Ασία, και άρα τα στενά του Bab el Mandeb είναι πολύ υψηλότερης στρατηγικής σημασίας, και εκεί υπάρχει ο πόλεμος στην Υεμένη, και η τρομοκρατική οργάνωση Al Shabaab στην Σομαλία, που μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον δεχόταν πολύ μεγαλύτερη επιρροή από το Ιράν.
Χάρτης 3

Οι Σαουδάραβες ελπίζουν ότι με την στρατιωτική βάση που φτιάχνουν οι Τούρκοι στην Σομαλία, και την βελτίωση των σχέσεων τους μαζί τους, θα καταφέρουν να έχουν τον έλεγχο των Στενών Bab el Mandeb. Βλέπε International Business Time.
“Turkey Helping Somalia Fight Al-Shabab? Turkish Military's First Base In Africa Will Train African Soldiers”, Ιανουάριος 2016
Οι Τούρκοι κατασκευάζουν επίσης το πρώτο τους αεροπλανοφόρο, και αυτό θα τους βοηθήσει πολύ να ελέγχουν την Ερυθρά Θάλασσα. Βλέπε Business Insider. “Amid rising tensions, Turkey is building an aircraft carrier”, Ιανουάριος 2016
Άρθρα
Why Saudi Arabia decided to reclaim its islands from Egypt now
1η, 2η, 3η , 4η Παράγραφος
A lot of shock and disgruntlement has been expressed regarding the deal reached between Saudi Arabia’s King Salman and President Abdel Fattah al-Sisi following the king's visit to Egypt.
King Salman's visit ended with him cashing in on years of Saudi funding for the Egyptian state and economy, as well as energy subsidies, and leaving with his father’s old Red Sea islands back under the authority of the Saudi state as well as a final agreement to build the long-discussed but never constructed Saudi-Egypt bridge.
Many Egyptian opposition groups, including the Muslim Brotherhood, have complained that Sisi has unconstitutionally ceded Egyptian territory and done so in exchange for a “fistful of dollars”. Undoubtedly Sisi is acting in his own interests and survival as his country plunges further into chaos and economic hardship. But the fact remains that the islands are historically Saudi, and all that King Salman has done is take back direct control over islands his father already possessed and were a part of his dominion during a time that is still within the king’s own memory.
However, the question remains what the Saudis gain by reclaiming the islands now. To answer that, we must look back to why did Saudi Arabia agreed to the leasing of the Tiran and Sanafir islands to the Egyptians in the 1950s. This was likely in a bid to detach itself from direct responsibility for the Palestinian cause.
11η , 12η , 13η Παράγραφος
Although this is unlikely to happen right now due to Israeli fears, Saudi Arabia has already reopened Iraqi-built pipelines to the Red Sea that it may expand in order to mitigate the threat of the stranglehold Iran has on Hormuz, where a fifth of the world’s energy passes. It is also doing its utmost to prevent Iranian clients such as the Houthis from controlling Yemen and threatening access to the Gulf of Aden to the south. Saudi Arabia’s move should therefore be seen as an insurance policy to diversify its export and trade routes.
Finally, and as a furtherance of King Salman’s repeated statements calling for greater Arab unity in the face of shared threats, the King Salman Causeway, as it will be known, will pass over the islands and connect the Sinai with the Arabian Peninsula, thus bridging Africa and Asia and providing for a land route that bypasses the historical route that traverses the Levant.
Saudi Arabia is not only seeking to increase its economic ties with the Egyptians, a million of whom already live and work in Saudi Arabia, but it also probably sees this bridge as a way of connecting the Arabian Maghreb with the Mashriq. Apart from the obvious benefits of having such a land route for the annual Hajj pilgrims, there will be increased trade and commercial opportunities across both sides of the bridge, the idea being that with increased economic interdependence comes increased cooperation.
“Saudi readies oil line to counter Iran Hormuz threat”, Ιούνιος 2012
1η Παράγραφος
Saudi Arabia has reopened an old oil pipeline built by Iraq to bypass Gulf shipping lanes, giving Riyadh scope to export more of its crude from Red Sea terminals should Iran try to block the Strait of Hormuz, industry sources told Reuters.
5η, 6η, 7η, 8η Παράγραφος
The effects of tensions have been diverse, with Saudi Arabia's decision to widen its export routes the latest evidence of states in the region preparing for difficulties.
The Iraqi Pipeline in Saudi Arabia (IPSA), laid across the kingdom in the 1980s after oil tankers were attacked in the Gulf by both sides during the Iran-Iraq war, has not carried Iraqi crude since Saddam Hussein invaded Kuwait in 1990.
Saudi Arabia confiscated the pipeline in 2001 as compensation for debts owed by Baghdad and has used it to transport gas to power plants in the west of the country in the last few years.
Iran threatened in January to block the Strait of Hormuz in retaliation for U.S. and European sanctions that target its oil revenues in an attempt to stop the nuclear program.
10η Παράγραφος
Alarmed, Saudi Arabia has now quietly reconditioned IPSA to carry crude, test pumping along the line over the last four to five months, several sources with knowledge of the project say.
13η, 14η , 15η  Παράγραφος
More than a third of the world's seaborne oil exports pass through the narrow Strait of Hormuz from the oilfields of Saudi Arabia, Iran, Kuwait, Iraq, the United Arab Emirates and Qatar. Qatar's liquefied natural gas exports are all shipped through Hormuz.
Worried about its reliance on Gulf shipping, Saudi Arabia increased its capacity in 1992 to pump oil from fields predominantly clustered in the east across the country to the Red Sea. Capacity rose to about 5 million barrels a day through two parallel pipelines known as the Petroline.
Saudi crude exports run as high as 8 million bpd but rising demand for its crude in Asia, shipped out of the Gulf, and falling demand from Europe, usually sourced from Red Sea ports, meant Petroline's pumping capacity was never fully used.
18η, 19η Παράγραφος
Until recently the Saudi government had considered the risk of such a disruption in the Gulf too small and its western gas needs too great to switch Petroline fully back to oil. But as tensions over Iran's nuclear program rose, it decided to put IPSA on standby to transport more crude west in an emergency.
The United Arab Emirates has built its own Hormuz bypass pipeline, which is due to start exporting from the Gulf of Oman next month.
“Iraq seeks to reopen oil pipeline through Saudi Arabia”, Δεκέμβριος 2015
1η Παράγραφος
Iraq is seeking to reopen its crude oil export pipeline through Saudi Arabia, shut in 1990, state newspaper Assababah reported citing an unidentified Iraqi official. "The Iraqi oil ministry started taking steps to revive the Iraq-Saudi Arabia export pipeline, as part of a plan to diversify its export outlets," said the Baghdad-based daily.An Iraqi oil ministry spokesman declined to comment on the report.Saudi Arabia shut the pipeline in 1990, after Iraq's invasion of Kuwait. The pipeline used to carry Iraqi crude to the Saudi terminal of Yanbu on the Red Sea.The pipeline was built in the 1980s, during the Iraq-Iran war, to diversify Iraq's exports routes when the two countries were attacking each other's tankers in the Gulf.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

απο 11-01-09

Συνεργάτες