Cañada Real: Η μεγαλύτερη παραγκούπολη της Ευρώπης
Ακόμα και εν μέσω lockdown μια βόλτα στο κέντρο της Μαδρίτης είναι μια εντυπωσιακή εμπειρία. Τα μεγαλοπρεπή βασιλικά ανάκτορα, η εμβληματική αγορά του Αγίου Μάρκου και η τέχνη που κάνει την εμφάνισή της σε κάθε γωνία αποπνέουν μια επιβλητική ατμόσφαιρα. Αν μπεις στο αυτοκίνητό σου και οδηγήσει κάτι λιγότερο από δεκαπέντε λεπτά, η εικόνα αλλάζει τελείως. Θα έχεις μόλις φτάσει στην μεγαλύτερη παραγκούπολη της Ευρώπης.
Καλωσήρθατε στην Κανιάδα Ρεάλ (Cañada Real)
Λίγα χιλιόμετρα νότια έξω από την λαμπερή Μαδρίτη μια ολόκληρη πόλη εκτείνεται σε ένα μήκος 16 περίπου χιλιομέτρων παράλληλα στον πολύβουο αυτοκινητόδρομο Μ50. Η αυτοσχέδια αυτή «πόλη» είναι το σπίτι για περίπου 7.500 κατοίκους- με το ένα τρίτο να είναι παιδιά- οι οποίοι μοιάζουν να έχουν στοιβαχτεί και ξεχαστεί εκεί εδώ και χρόνια. Η πόλη της Κανιάδα Ρεάλ είναι ένα ανάμικτο συνονθύλευμα ανθρώπων από τουλάχιστον 17 διαφορετικές εθνότητες με την πλειονότητα να είναι είτε Ισπανοί ρομά είτε μετανάστες από το Μαρόκο.
Στα 16 χιλιόμετρα που εκτείνεται μπορείς να βρεις από καλοφτιαγμένα μεγάλα σπίτια μέχρι και παράγκες φτιαγμένες από τσίγκους. Η πόλη είναι χωρισμένη σε έξι τομείς, οι οποίοι αποτελούν κατά κάποιον τρόπο μια μικρογραφία όλων όσων μπορείς να συναντήσεις στις περισσότερες πόλεις του κόσμου: από τους πιο πλούσιους μέχρι και τους πιο φτωχούς της. Ωστόσο ο έκτος τομέας είναι αυτός που έχει δώσει κακή φήμη σε ολόκληρη την παραγκούπολη μιας και θεωρείται το βασίλειο των ναρκωτικών και της εγκληματικότητας σε όλη την περιοχή της Μαδρίτης.
Η ιστορία της
Η «πόλη» άρχισε να χτίζεται σιγά σιγά περισσότερο από μισό αιώνα πριν. Το όνομά της σημαίνει «το βασιλικό πέρασμα των βοοειδών» καθώς η συγκεκριμένη περιοχή είναι μέρος μιας αρχαίας διαδρομής από την οποία οι κτηνοτρόφοι μετέφεραν τα βοοειδή τους από τον βορρά στο νότο και αντίστροφα στις αλλαγές των εποχών κάθε χρόνο. Την δεκαετία του ’50 άρχισαν να δημιουργούνται στην περιοχή οι πρώτες παράνομες κατοικίες, οι οποίες κατά κύριο λόγο ήταν αυτοσχέδιες καλύβες.
Χρόνο με το χρόνο όλο και περισσότεροι άνθρωποι αποφάσιζαν να εγκατασταθούν εκεί με την πόλη να επεκτείνεται συνεχώς. Σήμερα μπορεί κανείς να δει σπίτια με αρκετούς ορόφους ή με γραφική ανδαλουσιανή αρχιτεκτονική και την ίδια στιγμή σπίτια που μοιάζουν μισοτελειωμένα ανάμεσα σε σκηνές και χαλάσματα, αλλά με δορυφορικά πιάτα στις σκεπές τους.
Η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή αντιμετώπισε την αυτοσχέδια πόλη σαν ένα μέρος για να μπορέσει να κρύψει «κάτω από το χαλί» τους πιο απόκληρους της κοινωνίας της. Η ύπαρξη της πόλης αυτής, την οποία δεν θα περίμενε να συναντήσει κανείς στην Ευρώπη, είναι γνωστή σε όλους, ωστόσο ελάχιστοι γνωρίζουν ή ενδιαφέρονται για το τι πραγματικά συμβαίνει εκεί.
Οι έξι τομείς
Τα σχεδόν εβδομήντα χρόνια ιστορίας της πόλης και η εγκατάλειψη από την κυβέρνηση έχουν οδηγήσει τους κατοίκους της – ειδικά τους παλιότερους- να αυτοοργανωθούν ώστε να μπορέσουν να συμβιώσουν καλύτερα. Η πόλη είναι χωρισμένη πλέον σε έξι τομείς με τον καθένα από αυτόν να έχει τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά.
Ο τομέας 1 είναι ο παλιότερος της πόλης, εκεί που οι πρώτοι άνθρωποι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή στα μέσα του 20ου αιώνα προερχόμενοι κυρίως από την Ισπανία. Τα σπίτια τους που χτίστηκαν τότε παράνομα πλέον έχουν λάβει αδειότηση και αγοραστεί από το ισπανικό δημόσιο σχηματίζοντας το χωριό της Κοσλάδα, το οποίο έχει μήκος λίγο περισσότερο από μισό χιλιόμετρο. Στην Κοσλάδα μπορεί να συναντήσει κανείς τα πιο «πολυτελή» σπίτια με πολλούς ορόφους και χτισμένα κανονικά, ενώ οι κάτοικοί του απολαμβάνουν «πολυτέλειες» όπως κάδοι απορριμμάτων, τρεχούμενο νερό και ηλεκτρισμό.
Παρόμοια είναι η κατάσταση και στον διπλανό τομέα 2 που εκτείνεται σε περίπου 1,8 χιλιόμετρα. Μεγάλα σπίτια, με κάποια να θυμίζουν μικρές επαύλεις, στέκονται δίπλα σε πιο απλά σπίτια. Κι εδώ οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Ισπανοί και ρομά.
Ο τομέας 3 παρουσιάζει ομοιότητες με τους δύο προηγούμενους, ωστόσο στα 700 μέτρα μήκος του μπορεί κανείς να δει πιο έντονα τα σημάδια της φτώχιας. Όμορφα σπίτια στέκονται ανάμεσα σε πρόχειρα παραπήγματα, τα οποία στεγάζουν ολόκληρες οικογένειες. Οι αρχές σχεδιάζουν να κατεδαφίσουν ολόκληρο τον τρίτο τομέα, ωστόσο οι έντονες αντιδράσεις των κατοίκων έχουν σταματήσει προς το παρόν το σχέδιο αυτό. Η φτώχια είναι ακόμα πιο έντονη στον τομέα 4, ο οποίος εκτείνεται σε δύο χιλιόμετρα μήκος και κυριαρχείται από μικρές καλύβες.
Στον ενάμιση χιλιόμετρου μήκους τομέα 5 συναντά κανείς κυρίως οικογένειες Ρομά και μεταναστών από το Μαρόκο που κυκλοφορούν φορώντας τις παραδοσιακές ενδυμασίες τους. Οι αρχές σκέφτονται να προχωρήσουν στην κατεδάφιση και του συγκεκριμένου τομέα ωστόσο δεν έχουν ακόμα ληφθεί οριστικές αποφάσεις. Και στο τέλος όλων αυτών βρίσκεται ο έκτος τομέας της Κανιάδα Ρεάλ.
Ο τομέας 6
Ο φόβος και ο τρόμος ολόκληρης της Κανιάδα Ρεάλ είναι ο περιβόητος τομέας 6. Πρόκειται για τον νεότερο, μεγαλύτερο και φτωχότερο τομέα όλης της παραγκούπολης που εκτείνεται σε σχεδόν επτά χιλιόμετρα μήκος γεμάτα καλύβες, σκηνές, παράγκες και χαλάσματα. Περισσότερο από μια δεκαετία ο συγκεκριμένος τομέας θεωρείται το κέντρο της αγοράς των ναρκωτικών ολόκληρης της περιοχής της Μαδρίτης, εκεί που όποιος θέλει μπορεί να βρει όποιο ναρκωτικό φανταστεί στην κατάλληλη τιμή. Ειδικότερα η περιοχή Βαλντεμινγκόμεθ (Valdemingómez) του τομέα 6 που βρίσκεται δίπλα σε χωματερές και αποτεφρωτήρια σκουπιδιών είναι το απόλυτο βασίλειο των ναρκωτικών. Την ίδια στιγμή, οι οικογένειες που ζουν εκεί εμφανίζουν μεγάλα ποσοστά αναπνευστικών προβλημάτων καθώς η ατμόσφαιρα είναι μόνιμα μολυσμένη από τον καπνό των καμένων σκουπιδιών.
«Ο τομέας 6 είναι το πιο δύσκολο κομμάτι», λέει η Άνα Γκονθάλες, πρόεδρος της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Voces που προσπαθεί να βοηθήσει την περιοχή. «Σε έναμιση χιλιόμετρο της έκτασής του ζουν οι οικογένειες των βαρώνων των ναρκωτικών. Είναι ό,τι χειρότερο μπορείς να φανταστείς στον ανεπτυγμένο κόσμο. Τα πάντα είναι υποβαθμισμένα, παντού υπάρχουν σκουπίδια ανάμεσα στους ανθρώπους. Αν καταλήξεις εδώ κατά τύχη, θα τρομάξεις. Αν δεις γυναίκες να σου κάνουν σήμα να σταματήσεις και να σε καλούν στο σπίτι, μην σταματήσεις. Είναι έμποροι ναρκωτικών», τονίζει.
«Τις προάλλες, ένα κορίτσι πήρε λάθος έξοδο στον αυτοκινητόδρομο και κατέληξε μπροστά στο σπίτι μου. Ήταν τόσο τρομαγμένη που έκλαιγε», λέει στον Guardian ο Χοσέ Λουίς, ένας ρομά από την Εξτρεμαδούρα που μετακόμισε στην Κανιάδα Ρεάλ πριν από έξι χρόνια.
Θεωρείται ότι μέχρι και 10.000 ναρκομανείς μπορεί να επισκεφτούν σε σχεδόν καθημερινή βάση τον τομέα της Κανιάδα Ρεαλ αναζητώντας την δόση τους. Φτάνοντας εκεί, οι τσιλιαδόροι – από τους οποίους πολλοί είναι γυναίκες ή ακόμα και παιδιά- τους καλούν να περάσουν στα σπίτια τους ή να συναντηθούν κοντά στα χαλάσματα που κάποτε ήταν σπίτια. Τα μεσάνυχτα και τα ξημερώματα η κίνηση είναι τόσο μεγάλη στο σημείο που μπορεί να προκληθεί ακόμα και μποτιλιάρισμα.
Δίπλα σε όλα αυτά, γυναίκες που κυρίως φορούν μπούρκες ή νικάμπ παίρνουν τα παιδιά τους από τα σχολικά λεωφορεία (από τις ελάχιστες δημόσιες «πολυτέλειες» που φτάνουν στην Κανιάδα), όταν το σχολείο τελειώνει. Κάποια από τα παιδιά φορούν σχολικές ποδιές και κρατούν τσάντες με τους αγαπημένους τους ήρωες. Στέκονται πολύ κοντά στις μητέρες τους, αλλά δεν φαίνεται να εκπλήσσονται από όσα βλέπουν τριγύρω τους. Γι’ αυτά είναι απλώς η φυσιολογική καθημερινότητα, η μόνη που ξέρουν.
Ξεχασμένοι από τις αρχές
Η διοίκηση της πόλης της Μαδρίτης μοιάζει να αδιαφορεί τις περισσότερες φορές για τα όσα συμβαίνουν στην Κανιάδα Ρεάλ. Μόνο η εμφάνιση των μπουλντόζων για την κατεδάφιση των παραπηγμάτων θυμίζει καμιά φορά την ύπαρξή της. Ωστόσο, ακόμα και τότε πολλοί κάτοικοι της Κανιάδα Ρεάλ καταγγέλλουν ότι οι μπουλντόζες δεν κατεδαφίζουν μόνο τα σπίτια των εμπόρων ναρκωτικών αλλά και τα σπίτια απλών οικογενειών που προσπαθούν μόνο να επιβιώσουν.
«Είμαι εδώ από το 1978 και θέλω να μείνω», γράφει ένα πανό έξω από σπίτι στον τομέα 3, ο οποίος είναι προς κατεδάφιση. «Θέλουμε ηλεκτρισμό, τρεχούμενο νερό, κάδους απορριμμάτων και ταχυδρομείο», λέει ο Χοσέ Λουίς από την Εξτρεμαδούρα.
Το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε το 2017 να μεταφέρει 150 οικογένειες εκτός του επικίνδυνου τομέα 6, ωστόσο μέχρι και σήμερα ελάχιστες δεκάδες οικογενειών έχουν μεταφερθεί.
Την ίδια στιγμή ένα μεγάλο μέρος της παραγκούπολης δεν έχει ηλεκτροδότηση εδώ και μήνες. Από τις αρχές του Οκτωβρίου 2020, περισσότεροι από 4.600 κάτοικοι, μεταξύ αυτών και 1800 παιδιά, σε τουλάχιστον δύο τομείς της Κανιάδα Ρεάλ ζουν χωρίς ρεύμα εξαιτίας προβλημάτων της ηλεκτροδότησης που δεν έχουν φτιαχτεί μέχρι και σήμερα.
Οι δημοτικές αρχές κατηγορούν τους ίδιους τους κατοίκους της Κανιάδα Ρεάλ για το πρόβλημα. Όπως λένε ορισμένοι χρησιμοποίησαν το ρεύμα για να καλλιεργήσουν παράνομα μαριχουάνα προκαλώντας υπερφόρτωση στο δίκτυο με αποτέλεσμα να χαθεί η ηλεκτροδότηση. Χιλιάδες άνθρωποι προσπάθησαν να επιβιώσουν χωρίς πρόσβαση σε ρεύμα και στην κακοκαιρία Φιλομένα που χτύπησε την Ισπανία στις αρχές του χρόνου και έφερε χιονοπτώσεις ρεκόρ στη Μαδρίτη και θερμοκρασίες πολύ κάτω από το μηδέν.
«Κάνει πολύ κρύο και δεν έχουμε ηλεκτρισμό. Έχουμε ξεμείνει από ξύλα και δεν μπορούμε να βρούμε άλλα εξαιτίας του χιονιού», περιέγραφε η κάτοικος της περιοχής Γιολάντα Μαρτίν Χερέρα στις αρχές του μήνα, ενώ το θερμόμετρο έδειχνε -16 βαθμούς κελσίου. «Είμαστε τελείως ξεχασμένοι εδώ. Είμαστε άνθρωποι, όχι ζώα», ανέφερε.
Οι κάτοικοι σε αυτές τις περιοχές προσπαθούν να ζεσταθούν και να μαγειρέψουν με φιάλες υγραερίου ή μικρές γεννήτριες.
«Περνάμε πολύ δύσκολα», αναφέρει ο 49χρονος Χεσούς Πέρεθ, ο οποίος ζει με τη γυναίκα του και τα οχτώ παιδιά τους σε μια καλύβα. «Κανείς δεν μας βοηθά. Δεν ήρθαν να καθαρίσουν το χιόνι, δεν μας προσέφεραν λύσεις ή οτιδήποτε. Μας έχουν εγκαταλείψει. Αυτοί οι άνθρωποι δεν μας ακούνε».
Η κατάσταση που συνεχίζεται για σχεδόν τέσσερις μήνες εν μέσω χειμώνα προκάλεσε την παρέμβαση ακόμα και του συμβουλίου του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Χωρίς ηλεκτρισμό, δεν υπάρχει θέρμανση στα σπίτια ή ζεστό νερό και αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά δεν μπορούν να πλυθούν σωστά. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κοροναϊού, όταν η υγιεινή είναι πιο σημαντική από ποτέ, αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα», ανέφερε η ανακοίνωση που εκδόθηκε πριν τα Χριστούγεννα.
Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος του δήμου της Μαδρίτης, Αλφόνσο Αντάνεθ, υποστήριξε ότι η ηλεκτροδότηση δεν έχει σταματήσει ποτέ τελείως. «Το πρόβλημα είναι ότι το ρεύμα έρχεται και φεύγει. Συνέχεια κόβεται εξαιτίας της υπερφόρτωσης από τις φυτείες της μαριχουάνας».
Οι υποδομές για την ηλεκτροδότηση της περιοχής είχαν σχεδιαστεί αρχικά για την ηλεκτροδότηση ενός παλιού εργοστασίου επίπλων. Κατά τη διάρκεια των ετών πολλοί κάτοικοι, ειδικά στους πιο φτωχούς τομείς, τραβούσαν ρεύμα από τις γραμμές του εργοστασίου για τα παράνομα σπίτια τους. Όλο αυτό το διάστημα, οι αρχές γνώριζαν πολύ καλά τι συνέβαινε, ωστόσο επέτρεπαν αυτήν την τακτική παρόλο που ουσιαστικά ήταν παράνομη.
Επίσημοι και μη κυβερνητικές οργανώσεις λένε ότι η αστυνομία θα πρέπει να διαλύσει αυτές τις φυτείες μαριχουάνας ωστόσο μέχρι σήμερα πολύ λίγες επεμβάσεις της αστυνομίας έχουν γίνει.
«Οι περισσότεροι κάτοικοι της Κανιάδα Ρεάλ είναι απλοί άνθρωποι που προσπαθούν να επιβιώσουν. Τα περισσότερα από τα προβλήματα της περιοχής ξεκινούν από το γεγονός ότι έχει στιγματιστεί απ’ όσα συμβαίνουν σε ένα μικρό μέρος του έκτου τομέα», αναφέρει ο Πάμπλο Τσόθα, επικεφαλής της φιλανθρωπικής δράσης της καθολικής εκκλησίας Cáritas.
Ο ΟΗΕ επίσης κατηγόρησε τις αρχές της Μαδρίτης ότι ρίχνουν τις ευθύνες για τα προβλήματα στις παράνομες φυτείες μαριχουάνας υπονοώντας ότι όλοι οι κάτοικοι είναι εγκληματίες.
Κατά το ξέσπασμα της κακοκαιρίας Φιλομένα, οι αρχές της Μαδρίτης προσπάθησαν να μοιράσουν περίπου 100 φιάλες υγραερίου στους κατοίκους, ωστόσο οι τελευταίοι έστησαν οδοφράγματα και αρνήθηκαν να τις δεχθούν υποστηρίζοντας ότι οι φιάλες δεν αποτελούν τη λύση του προβλήματος.
Παράλληλα, οι αρχές δημιούργησαν καταφύγια που θα μπορούσαν να στεγάσουν περίπου 500 άτομα κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας, ωστόσο ελάχιστοι πήγαν σε αυτά.
«Με την κατάσταση που υπάρχει με την πανδημία, δεν θέλω να πάω σε καταφύγιο. Έχω σπίτι, αυτό που δεν έχω είναι ρεύμα», ανέφερε μια κάτοικος.
Μέχρι και σήμερα, η ηλεκτροδότηση δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως στην περιοχή. janus.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου