Στο φως όλες οι αρπαγές των αρχαιοτήτων μας από τους Γερμανούς
Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
(μέρος δεύτερο)
Το πρώτο μέρος ΕΔΩ
Τα στοιχεία που περιέχονται στην αποκαλυπτική έκθεση του αρχαιολόγου και ακαδημαϊκού Βασίλειου Πετράκου, σχετικά με την αρπάγη η καταστροφή των ελληνικών πολιτιστικών θησαυρών από του ναζί, είναι συγκλονιστικά.
Με έγγραφα και ντοκουμέντα ο συντάκτης της επιστημονικής ανακοίνωσης καταρρίπτει -80 χρόνια
μετά- τους ισχυρισμούς των Γερμανών συναδέλφων του, που εκτός από μια χλιαρή συγγνώμη το 1947, δεν παραδέχονται τις ιστορικές τους ευθύνες, τις μετατοπίζουν στην ανεξέλεγκτη δράση των στρατιωτικών και αρνούνται ότι υπέκλεψαν αρχαιότητες ενώ επίσημες μαρτυρίες και διασταυρωμένες πληροφορίες αποδεικνύουν το αντίθετο και μάλιστα κάνουν λόγο για παράνομες αγορές στο Παρίσι όπου συλλέκτες, προμηθεύονταν ολόκληρες συλλογές από ελληνικά μουσεία!Ιδού τι αποκαλύπτει ο Βασίλειος Πετράκος.
Η ΣΥΓΝΩΜΗ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΚΡΥΣΜΑ
«Ἡ ἔκδοση τοῦ τόμου Ζημίαι τῶν Ἀρχαιοτήτων ἐκ τοῦ Πολέμου καὶ τῶν στρατῶν Κατοχῆς τὸ 1946, κείμενο ποὺ γράφτηκε, μὲ ὑπόδειξη τοῦ ὑφυπουργοῦ Ἐξωτερικῶν Φιλίππου Δραγούμη, γιὰ ὑποστήριξη τῶν διεκδικήσεών μας ἀπὸ τὴ Γερμανία καὶ τὴν Ἰταλία, εἶχε χαρακτήρα καθαρῶς ὑπηρεσιακὸ δὲν προκάλεσε ἀμέσως καμία ἀντίδραση, διότι ἡ Γερμανία βρισκόταν καὶ ἐκείνη ὑπὸ κατοχήν.
Μόλις τὸ 1947 ὁ Kraiker ἔστειλε μακροσκελῆ ἐπιστολὴ στὸν Ἀντώνιο Κεραμόπουλλο, ἀκόμη Διευθυντὴ τῆς Ἀρχαιολογικῆς Ὑπηρεσίας, μὲ τὴν ὁποία ἐξέφραζε τὸ παράπονό του γιὰ τὴν αὐστηρότητα τοῦ περιεχομένου πρὸς τὴν Kunstschutz τοῦ περιεχομένου τοῦ τόμου Ζημίαι.
Ὁ Kraiker πίστευε ὅτι εἶχε κάνει ὅτι τοῦ ἦταν δυνατὸν γιὰ νὰ ἀποτρέψει παράνομες ἀνασκαφὲς ἢ βλάβες καὶ καταστροφὲς τῶν ἑλληνικῶν μνημείων ἐκ μέρους τοῦ γερμανικοῦ στρατοῦ, πράγμα, φυσικά, ποὺ δὲν πέτυχε, διότι ὁ στρατὸς ἦταν ἀνεξέλεγκτος καὶ γιὰ τὰ πράγματα καὶ, κυρίως, γιὰ τοὺς ἀνθρώπους.
Ἡ ἀρχὴ τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Kraiker εἶναι τούτη: «Ἀξιότιμε κύριε Κεραμόπουλλε, διάβασα μὲ ἐνδιαφέρον τὴν ἔκθεσή σας γιὰ τὶς πολεμικὲς ζημίες ἐπὶ τῶν ἀρχαίων, ἡ ὁποία ἐξεδόθη ἀπὸ τὸ ἑλληνικὸ ὑπουργεῖο Παιδείας τὸν περασμένο χρόνο.
Ἀναφέρεται ἐκεῖ ἕνας μεγάλος ἀριθμὸς κλοπῶν καὶ ζημιῶν, γιὰ τὶς ὁποῖες ἐσεῖς τότε δὲν μὲ εἴχατε πληροφορήσει, ἐκτὸς φυσικὰ ἀπὸ τὶς ζημιὲς ποὺ συνέβησαν μετὰ τὴν μετάθεσή μου, ὥστε ὁ λογαριασμὸς τῶν ὀφειλῶν τῶν γερμανικῶν στρατευμάτων κατοχῆς νὰ μεγαλώνει σημαντικά.
Αὐτὴ ἡ ἔκθεση πρέπει νὰ εἶναι ἕνα βάρος γιὰ κάθε Γερμανό, ὁ ὁποῖος παρὰ τὴν ἠθικὴ παρακμὴ ἀπὸ τὸ 1933 καὶ ἑξῆς καὶ ἰδίως κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ πολέμου, διατήρησε καὶ κάποιο συναίσθημα ἀξιοπρέπειας καὶ σεβασμοῦ γιὰ τὸν πολιτισμὸ τῶν ἄλλων εὐρωπαϊκῶν κρατῶν.
Ἐπιτρέψτε μου σήμερα νὰ σᾶς ἐκφράσω τὴν ἀπεριόριστη καὶ βαθειὰ λύπη μου γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ γερμανική ὑπηρεσία προστασίας ἔργων τέχνης δὲν κατόρθωσε νὰ ἀντιμετωπίση ἀποτελεσματικώτερα τέτοιου εἴδους καταδικαστέα συμβάντα ὅσο ἦταν δυνατὸν νὰ γίνη τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, ὑπὸ τὶς δεδομένες συνθῆκες.
Μετὰ τὴν πτώση τοῦ χιτλερικοῦ καθεστῶτος, τὸ ὁποῖο κατέπνιγε κάθε ἔκφραση ἀνεξάρτητης γνώμης, δὲν μπορεῖ κανεὶς πλέον σήμερα εὐτυχῶς νὰ μὲ ἐμποδίση νὰ ἐκφράσω ἀνοικτὰ τὴν γνώμη μου γιὰ τὶς ἀποφευκτέες αὐτὲς καταστροφὲς ποὺ ἀξίζουν τὴν καταδίκη, ἀφοῦ τουλάχιστον μᾶς ἐπετράπη πάλι ἡ ἐλευθερία τῆς προσωπικῆς ἔκφρασης τῆς γνώμης.
Τὸ νὰ ἰσχυρίζεται ὁ Kraiker ὅτι ἔφταιγε γιὰ ὅλα ὁ Χίτλερ εἶναι ἐπιχείρημα γιὰ πτωχοὺς τῷ πνεύματι.
Ἀποσείει ὁ Kraiker τὶς εὐθύνες γιὰ ὁ,τιδήποτε καὶ ἀποδίδει ὅ,τι κακὸ ἔγινε στοὺς ἀσυνείδητους τυχοδιῶκτες στρατιῶτες καὶ ἀξιωματικούς.
Στὸν τόμο Ζημίαι δὲν κατηγορήθηκε ἡ Kunstschutz γιὰ τὶς καταστροφές, τὶς ἀνασκαφὲς ἤ τὶς κλοπές, ἀλλὰ μόνο γιὰ τὸ δεσποτικὸ φέρσιμο ὁρισμένων Γερμανῶν ἀρχαιολόγων-ἀξιωματικῶν.
Οἱ Ἕλληνες ἀρχαιολόγοι θεωροῦσαν ἀνήκουστο, οἱ χθεσινοὶ συνάδελφοι ἀρχαιολόγοι τοῦ Ἰνστιτούτου, ἢ φίλοι πανεπιστημιακοί, νὰ τοὺς φέρονται ὡς κατακτητές.
Ὁ Χρῆστος Καροῦζος περιγράφει τὴ συμπεριφορά τους στὴ γνωστή του συνέντευξη τῆς 16 Ἰουνίου 1945: ἐκεῖνοι «ποὺ πρὶν ἀπὸ τὸν πόλεμο περιποιόντουσαν καὶ κολάκευαν ταπεινοὶ τοὺς Ἕλληνες ἀρχαιολόγους σὰν σκυλάκια: γνήσιοι τύποι θρασύδειλων καὶ λακέδων, οἱ ἄνθρωποι αὐτοὶ ἴσα-ἴσα ἔγιναν τώρα σταυρωτῆδες».
ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ
«Τὸ ἄνοιγμα τῶν μουσείων, τοῦ μουσείου τοῦ Κεραμεικοῦ μὲ θλιβερὲς συνέπειες, τῆς Θεσσαλονίκης τὸ ἴδιο, τὴν καταστροφὴ τῶν ἑβραϊκῶν νεκροταφείων, τῶν χιλιάδων ἐπιτυμβίων στηλῶν, μὲ ἐπιγραφές, κομματιασμένων, ποὺ κατέληξαν στὰ μπάζα. Ἡ Κρήτη ἔγινε ἄλλη ἀρχαιολογικὴ ἐπικράτεια. Κύριος ἀπόλυτος ἦταν ὁ στρατηγὸς διοικητὴς τοῦ «Φρουρίου Κρήτης».
Ἀνασκαφὲς μὲ αἰχμαλώτους, κλοπὲς φανερὲς ἀρχαίων ποὺ δὲν γύρισαν ποτέ, σκόπιμες καταστροφὲς μνημείων.
Δὲν μνημονεύεται ὁ ἀφανισμὸς τῶν χωριῶν, ποὺ δὲν ἦταν ἔργο, βεβαίως, τῆς Kunstschutz. Περιέχονται ὅλα στὸ βιβλίο « Ἔκθεσις τῆς Κεντρικῆς Ἐπιτροπῆς Διαπιστώσεως ὠμοτήτων ἐν Κρήτῃ».
Συντάκτες, τὸ 1945, ὁ Ἰωάννης Καλιτσουνάκις, ἀκαδημαϊκός, Ἰωάννης Κακριδῆς καὶ Νίκος Καζαντζάκης.
Τὸ ἄγαλμα τῆς Θεσσαλονίκης αὐτὸ ἀποδεικνύει.
Τὸ ὅτι ζήτησε τὴν ἀνάκλησή του ὁ Kraiker στὴ Γερμανία εἶναι ἄλλη μιὰ ἀπόδειξη.
Ἡ παρέκκλιση ποὺ μνημονεύει, δηλαδὴ ἡ ἀπαγωγὴ ἀρχαίου ποὺ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ τὴν ἀποκρύψει, εἶναι τὸ πολυθρύλητο γυναικεῖο ἄγαλμα τῆς Θεσσαλονίκης (Μ.Θ. ἀρ. 1943) τοῦ τύπου τῆς Μικρῆς Ἡρακλειώτισσας, τῆς πρώιμης ἐποχῆς τῶν Σεβήρων, τὸ ὁποῖο πιθανῶς διακοσμοῦσε τὸ ὠδεῖο τῆς ἀρχαίας Θεσσαλονίκης.
Τὸ βρῆκαν σὲ ἐκσκαφές τους οἱ Γερμανοί, τὸ παρέδοσαν στὴν Ὑπηρεσία καὶ τὸ ξαναπῆραν γιὰ νὰ βρεθεῖ σὲ ἁλατωρυχεῖο.
Εἶναι ἐντελῶς ἀνεδαφικὸς ὁ ἰσχυρισμός του ὅτι ἔγινε ὑποχρεωτική, γιὰ τοὺς Γερμανούς, μάλιστα τὸ 1944, ἡ ἀνακοίνωση εὕρεσης ἀρχαίων κατὰ τὶς κατασκευὲς στρατιωτικῶν ἔργων, δηλαδὴ ὀχυρωμάτων κυρίως στὴν παραλία, ἀπὸ τὴν Πειραϊκὴ χερσόνησο ἕως τὸ Σούνιο, τὴ Βραώνα, τὸν κάμπο τοῦ Μαραθῶνος, στὸν Προφήτη Ἡλία στὸν Πειραιᾶ, στὸ Καστράκι στὴν Ἠετιώνεια. Οὔτε δήλωση εὕρεσης ἀρχαίων ἀπὸ τοὺς στρατιωτικοὺς ἔγινε ποτέ, οὔτε τῶν ἀμυντικῶν κατασκευῶν.
Πιθανῶς ὑπῆρξε χλιαρὴ γερμανικὴ ἐντολὴ πρὸς κάποια στρατιωτικὴ διοίκηση, ποὺ τέθηκε ἀμέσως στὸ ἀρχεῖο.
Ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὶς μεταπολεμικὲς ἐκθέσεις τοῦ Νικολάου Κοντολέοντος, στὴ Σάμο καὶ Ἰταλοὶ καὶ Γερμανοὶ λεηλάτησαν τὶς ἀρχαιότητες.
Ἀκόμη ὁ Wrede καὶ ὁ Kraiker πῆραν ἀρχαιότητες ἀπὸ τὴ Σάμο γιὰ νὰ τὶς «σώσουν» ἀλλὰ κανεὶς δὲν βεβαιώνει ὅτι παρέδωσαν στὸ Ἐθνικὸ Μουσεῖο ὅτι ἀκριβῶς πῆραν.
Τὰ ὅσα γράφει ὁ Kraiker στὴν ἔκθεση τοῦ 1945 περὶ προστασίας τῶν ἑλληνικῶν μοναστηριῶν ἀποτελοῦν φαντασία του καὶ ὄχι πραγματικότητα.
Πιθανῶς νὰ ἐκδόθηκαν διαταγὲς καὶ νὰ ἀπαγορεύτηκε ἡ ἐπίταξή τους, ἀλλὰ αὐτὲς δὲν ἐμπόδισαν οὔτε τὴν λεηλασία τους οὔτε τὴν καταστροφή τους μὲ βομβαρδισμοὺς καὶ συστηματικοὺς κανονιοβολισμούς, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὶς ἐκθέσεις ἁρμοδίων ὑπαλλήλων πρὸς τὴν Ὑπηρεσία.
Γερμανοὶ κανονιοβόλησαν τὴ μονὴ Ἁγίου Μελετίου, κατέστρεψαν τὴ μονὴ Ἁγίου Σεραφεὶμ Δομβοῦς, βομβάρδισαν τὸν Ὅσιο Λουκᾶ, ἔκαναν ἀνατινάξεις στὰ ἐρείπια τῆς Τύρινθας καὶ τῆς Ἀσίνης.»
Η ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΑΓΟΡΑ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
«Ἰσχυρίζεται ὁ Kraiker ὅτι οἱ ζημίες τοῦ Πολέμου, αὐτὲς δηλαδὴ ποὺ ἔγιναν ἀπὸ τοὺς Γερμανούς, εἶναι ἀσήμαντες μπρὸς σ᾽ἐκεῖνες ποὺ προκαλοῦν οἱ τυμβωρύχοι.
Βεβαίως γίνονται ζημίες ἀπὸ τοὺς τυμβωρύχους καὶ τοὺς ἀρχαιοκαπήλους, ζημίες ἐπιστημονικές, καὶ χάνονται πολύτιμα καλλιτεχνικὰ ἔργα καὶ ἱστορικὰ στοιχεῖα.
Ἄλλωστε ὅσα ἀρχαῖα ἔχουν τὰ μουσεῖα τῆς Γερμανίας ἀπὸ ἀρχαιοκαπηλία δὲν προέρχονται;
Πρώτα ἡ Γλυπτοθήκη τοῦ Μονάχου καὶ τὸ Μουσεῖο τοῦ Περγάμου.
Αὐτοί, οἱ Γερμανοί, καὶ τὰ ἄλλα μεγάλα κράτη, ποὺ δὲν ἔχουν στὸ ἔδαφός τους ἑλληνικὲς καὶ ρωμαϊκὲς ἀρχαιότητες, δὲν εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι χρηματοδοτοῦν τὴν τυμβωρυχία καὶ τὴν ἀρχαιοκαπηλία, καὶ μάλιστα μὲ ἐπίσημο καὶ φανερὸ τρόπο μὲ ἀγορὲς γιὰ πλουτισμὸ τῶν Μουσείων τους;
Σὲ ἐπιστολὴ τῆς 7 Φεβρουαρίου 1942, μέσα στὸν πόλεμο, πρὸς τὸν Χρῆστο Καροῦζο ὁ καθηγητὴς Hans Moebius μᾶς πληροφορεῖ : « εἶδα τὸν Langlotz στὸ Παρίσι, ὁποῦ ἦλθε, γιὰ νὰ ἀγοράσει ἀρχαῖα».
Ὁ Ernst Langlotz ἦταν ἐξαίρετος ἱστορικὸς τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς τέχνης.
Ὁ Werner Peek, ὁ ὁποῖος ἐξελέγη ἀπὸ τὴν Ἀκαδημία Ἀθηνῶν τὸ 1977 ξένος ἑταῖρος της, δὲν πούλησε μετὰ τὸν πόλεμο τὴν ἀρχαιοκαπηλικὴ συλλογή του, ποὺ εἶχε βγάλει στὴ Γερμανία μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Goering;
Οἱ ἴδιοι οἱ Γερμανοί, οἱ Γάλλοι, οἱ Ἄγγλοι, οἱ Ἀμερικανοί, οἱ Σουηδοί, τρέφουν τὴν τυμβωρυχία καὶ ἔχουν ἀρχαιοκαπηλικὰ πρακτορεῖα στὶς χῶρες τους, ἄρα εἶναι ὑπαίτιοι γιὰ ὅσες ζημιὲς γίνονται. Ὁπωσδήποτε οἱ ἀρχαιοκάπηλοι δὲν πυρπόλησαν μνημεῖα, δὲν τὰ βομβάρδισαν, δὲν τὰ κανονιοβόλησαν.
Τὶς καταστροφὲς στὴν Κρήτη, τὴ Στράτο, τὴ Σάμο, τὰ Μετέωρα δὲν τὶς προκάλεσαν οἱ ἀρχαιοκάπηλοι…»
ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
«Τονίζει ὁ Kraiker τὸ ἐνδιαφέρον τῆς Kunstschutz γιὰ τὴν τύχη τῶν κρυμμένων ἀρχαίων τῶν μουσείων, τονίζει ἰδιαίτερα τὰ γλυπτὰ τῆς Ὀλυμπίας καὶ τὸν Ἡνίοχο τῶν Δελφῶν, ποὺ τὸν ἔστειλαν στὴν Ἀθήνα μὲ φορτηγό, ὑποθέτω γερμανικὸ στρατιωτικό. Μνημονεύει ὁ Kraiker ὡς γερμανικὸ ἔργο τὰ διάφορα τυχαῖα εὑρήματα καὶ σωστικὲς ἀνασκαφές, στὴν Ἀττική, στὸ Ἄργος, στὴν Κρήτη, στὴ Μυτιλήνη καὶ θεωρεῖ ὅτι ἡ Kunstschutz πλούτισε τὰ ἑλληνικὰ μουσεῖα. Κάνει λόγο ἐπίσης γιὰ συντήρηση καὶ ἀναστήλωση τῶν μνημείων τῆς Ἀκρόπολης μὲ γερμανικὲς πιστώσεις καὶ γιὰ προστασία τοῦ Παρθενῶνος ἀπὸ κατάρρευση.
Παρουσιάζει ἀνύπαρκτα κατορθώματα. Καμμιὰ σωστικὴ ἢ ἄλλη ἐργασία δὲν ἔγινε, μάλιστα μὲ γερμανικὰ χρήματα.
Καταστροφὲς ναί, ποὺ παρελαύνουν στὰ ἔγγραφα.
Τὴ συντήρηση τῶν κατοχικῶν δυνάμεων τὴν εἶχε ἀναλάβει τὸ ἑλληνικὸ Κράτος, καὶ αὐτὴ ἡ συντήρηση τῶν Γερμανῶν καὶ Ἰταλῶν προκάλεσε τὸν λιμό, τὴν πείνα, τὸν πληθωρισμό, καὶ ἀνήκουστες καταστροφές.
Ἀνήκει στὴ σφαίρα τοῦ φανταστικοῦ ὅτι ἡ Ζωσιμαία βιβλιοθήκη, ἡ βιβλιοθήκη Κοραῆ καὶ ἡ βιβλιοθήκη Πλάτωνος, στὴν Κηφισιά, σώθηκαν μὲ ἐνέργειες τῶν Γερμανῶν τῆς Kunstschutz.
Ποιὸς τὶς εἶχε ἀπειλήσει;
Παραλείπει νὰ μνημονεύσει ὅτι στὴ Σάμο δὲν ἔκαναν ζημιὲς καὶ λεηλασίες μόνον οἱ Ἰταλοὶ ἀλλὰ καὶ οἱ Γερμανοί.
Οἱ ἀνασκαφὲς στὴν Κρήτη δὲν ἄρχισαν γιὰ τὴν γνώση τῆς ἱστορίας τοῦ νησιοῦ ἀλλὰ γιὰ τὴ λεηλασία τῶν εὑρημάτων, μὲ πρῶτο τὸν στρατηγὸ Ringel ποὺ ἔστειλε πράγματα τοῦ Μουσείου καὶ παράνομων, ἀρχαιοκαπηλικῶν, ἀνασκαφῶν στὴ Γερμανία.
Δὲν νομίζω ὅτι ὁ Ringel καὶ οἱ διάδοχοί του εἶχαν ἐπιστημονικὲς ἀνησυχίες ἢ ἑτοίμαζαν κάποια δημοσίευση.
Τὶς ἄφθονες καὶ χωρὶς ἄδεια ἀνασκαφές τους, μόνο οἱ Ἄγγλοι τὶς παίνεψαν, κάτι φυσικό.
Ὁ Schögendorfer, γιὰ τὸν βίο καὶ τὸ ἔργο τοῦ ὁποίου ὑπάρχουν ἤδη τουλάχιστον δύο ἑλληνικὲς μελέτες, δὲν ὑπεξαίρεσε μεγάλη ποσότητα ἀρχαίων καὶ τὰ μετέφερε στὴν Αὐστρία, ὅπου τυχαίως τὰ βρῆκε ὁ Μαρινᾶτος καὶ μᾶς πληροφορεῖ ὅτι « (ὁ Schögendorfer) ὑπηρέτησεν ὡς Referent für Kunstsutz ἐν Κρήτῃ καὶ ὅστις εἶχε διεξαγάγει καὶ ἀνασκαφὰς ἐκεῖ; ».
Ὅπως καὶ στὴν ἐπιστολὴ πρὸς τὸν Κεραμόπουλλο τὸ 1947 ὁ Kraiker κάνει λόγο στὸ ἐδῶ ὑπόμνημά του μόνο γιὰ τὴν Kunstschutz, ὑπηρεσία ποὺ ἀνῆκε στὴ Wehrmacht ἀλλὰ δὲν εἶχε καμία δυνατότητα νὰ ἐπιδράσει στὶς ἀποφάσεις καὶ τὶς ἐνέργειες τῶν ἀμέτρητων στρατιωτικῶν μονάδων, ποὺ βρίσκονταν σκορπισμένες σ᾽ὁλόκληρη τὴν Ἑλλάδα.
Κάθε μία ἐνεργοῦσε αὐτοβούλως σύμφωνα μὲ τὶς γενικὲς ὁδηγίες ποὺ εἶχε, ἐνεργοῦσε σὰν τοὺς πρεσβευτὲς τῆς ἐποχῆς πρὶν ἀπὸ τὴν ἐφεύρεση τοῦ ἀσυρμάτου.
Ἡ ἴδια ἡ Ὀλυμπία, ἡ ὁποία ἦταν ὑπὸ τὴν προστασία! τοῦ Χίτλερ ἔγινε βάση στρατωνισμοῦ καὶ μέσα στὰ ἐρείπια κυκλοφορῦσαν τὰ τὰνκς καὶ τὰ φορτηγά.
Ἡ Ἀκρόπολη, τὸ μνημεῖο τῶν μνημείων, γέμισε, ἔστω κι ἄν δὲν χρησιμοποιήθηκαν, μὲ κανόνια, ἄλλα βαρέα ὅπλα καὶ κατασκευές, καὶ χρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὰ στρατεύματα κατοχῆς, Γερμανοὺς καὶ Ἰταλοὺς σὰν νὰ βρίσκονταν σὲ λαϊκὴ ἀγορά.
Ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ διασκεδάζουν καὶ νὰ μορφώνονται παράλληλα οἱ στρατιῶτες τους μὲ τὶς ἐπισκέψεις τους στὴν Ἀκρόπολη, ἀφοῦ δὲν εἶχε ἀξιοθέατα ἡ Ἀθήνα.
Τέλος, ὁ Kraiker δὲν κάνει λόγο γιὰ τὶς μεγάλες καὶ συνεχεῖς καταστροφὲς μνημείων γιὰ στρατιωτικὲς κατασκευὲς καὶ γιὰ τὶς σκόπιμες καταστροφές, κανονιοβολισμούς, βομβαρδισμούς, πυρπολήσεις, χρήσεις ἐκκλησιῶν ὡς σταύλων, τὴν καταστροφή, ὡς τῆς Καρχηδόνας, τοῦ ἑβραϊκοῦ νεκροταφείου τῆς Θεσσαλονίκης, μιὰ ἀπὸ τὶς μεγάλες ζημίες γιὰ τὴν ἱστορικὴ γνώση τῆς πόλης.
Τὸ συμπέρασμα εἶναι προφανές.
Ἡ Kunstschutz ἦταν μία γραφειοκρατικὴ ὑπηρεσία τῶν Γερμανῶν ἀνάμεσα στὸ μέγα πλῆθος τῶν ἄλλων γερμανικῶν ὑπηρεσιῶν, δὲν εἶχε καμία ἰσχὺ καὶ δὲν ἀπέτρεψε τίποτα ἀλλά, πρέπει νὰ εἰπωθεῖ, δὲν ἔκανε ἡ ἴδια, πιθανῶς, κακό.
Ἐκ τῶν ὑστέρων ὅμως ἀντὶ νὰ τηρήσουν σιγὴ καὶ νὰ ξεχαστεῖ καὶ ὁ τόμος Ζημίαι, θέλησαν νὰ ἀντιστρέψουν τὴν πραγματικότητα καὶ στὸ θέμα τῶν ἀρχαιοτήτων.»
Πηγή
Βασίλειος Πετράκος
Αρχαιολόγος-ακαδημαϊκός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου