ΘΕΜΑ: Τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη, και οι έως τώρα επιδόσεις τους στον δέυτερο πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ

ΘΕΜΑ: Τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη, και οι έως τώρα επιδόσεις τους στον δέυτερο πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ

Ο πόλεμος που διεξάγεται αυτές τις μέρες στον de facto ανεξάρτητο θύλακα του Ναγκόρνο Καραμπάχ (διανύουμε την Ε+6 ημέρα), ανάμεσα στις δυνάμεις αυτοάμυνας του Αρτσάκ και τις Αζερικές ΕΔ, έχει ήδη επιβεβαιώσει πολλές υποθέσεις σχετικές με έναν (απευκταίο) Ε/Τ πόλεμο τον 21ο αιώνα, αλλά έχει δημιουργήσει και σοβαρές ανησυχίες.

Οι επιβεβαιώσεις των υποθέσεων έχουν να κάνουν κυρίως με την ικανότητα του αμυνόμενου να αντιστέκεται με σχετική άνεση απέναντι σε υπέρτερο αριθμητικά και ποιοτικά εχθρό, όταν ο πρώτος εφαρμόζει το τρίπτυχο κάλυψη-απόκρυψη-παραλλαγή, κι όταν εκμεταλλεύεται κατάλληλα το έδαφος που κατέχει, είτε με κωλύματα, είτε με προστατευτικά έργα. 

Ωστόσο, πρωταγωνιστικό ρόλο στις μέχρι σήμερα επιθετικές επιχειρήσεις των Αζέρων στο παραπάνω μέτωπο έχουν παίξει τα UAVs όλων των ειδών, κάτι που προκάλεσε εύλογες αντιδράσεις. Τα δεκάδες βίντεο των Αζέρων που δείχνουν προσβολές ακριβείας από UAV έναντι ποικίλων Αρμένικων στόχων, προκαλούν δέος και προβληματισμό. 

Οι όποιοι προβληματισμοί προκλήθηκαν, είναι ως ένα βαθμό αποδεκτοί. Δεν πρέπει όμως να παραβλέψουμε τα γεγονότα. Κι αυτά είναι, πως μετά από 6 ημέρες απόλυτης Αζέρικης κυριαρχίας στον αέρα και στο Η/Μ φάσμα στην Περιοχή Ενδιαφέροντος (ΠΕΝ), το εδαφικό όφελος είναι μηδαμινό. Κι αυτό εκτιμούμε πως θα αλλάξει μόνο με την ενεργό εμπλοκή της Αεροπορίας.

Όπως και να' χει, απόλυτα συμπεράσματα για τον πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη, μπορούν να εξαχθούν μόνο όταν αυτός ολοκληρωθεί. Ο σκοπός του παρόντος άρθρου είναι άλλος, αυτός της αποσαφήνισης των υποκατηγοριών των Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (Μ.Ε.Α.) καθώς και η συσχέτισή τους όσον αφορά την ισχύ και την τακτική χρήση τους, με επανδρωμένες πλατφόρμες. Στο τέλος, θα τολμήσουμε να παραθέσουμε την άποψή μας στις έως τώρα επιδόσεις των Αζέρικων Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων.

Μη Επανδρωμένα Αεροχήματα/ Aεροσκάφη

Μη Επανδρωμένο Αερόχημα/Αεροσκάφος (Unmanned Aerial Vehicle - UAV), ή αλλιώς Drone, είναι ένα αεροσκάφος, το οποίο δεν διαθέτει πιλότο/ χειριστή επιβιβασμένο, κι ο χειρισμός του γίνεται εξ αποστάσεως. Το MEA ωστόσο, αποτελεί μόνο το ένα μέρος ενός ολοκληρωμένου Μη Επανδρωμένου Εναέριου Συστήματος (ΜΕΕΣ - UAS), το οποίο αποτελείται κατ' ελάχιστο από:

-Το ΜΕΑ (UAV).

-Τον Σταθμό Ελέγχου (Control Station).

-Το σύστημα επικοινωνιών μεταξύ των δύο.

Ένα ολοκληρωμένο Μη Επανδρωμένο Σύστημα (UAS).

Iστορία

Ως πρώτη καταγεγραμμένη χρήση ΜΕΑ για στρατιωτικό σκοπό, αναφέρεται η χρήση μινι-αεροστάτων/μπαλονιών από την Αυστρία, για την πολιορκία της Βενετίας, τον Ιούλιο του 1849. Πιο συγκεκριμένα, οι Αυστριακοί φόρτωσαν περίπου 200 μίνι-αερόστατα με εκρηκτικά, και τα εξαπέλυσαν προς την υπό πολιορκία πόλη. Τα μίνι αερόστατα, πέραν της εκρηκτικής ύλης, ήταν εφοδιασμένα και με χρονικούς πυροσωλήνες, οι οποίοι ήταν προγραμματισμένοι να ενεργοποιηθούν μόλις φτάσουν άνωθεν της Βενετίας. Ωστόσο, η όλη προσπάθεια βασιζόταν στις καιρικές συνθήκες, οι οποίες και δεν τους έκαναν εν τέλει τη χάρη. Το επιχειρησιακό αποτέλεσμα της όλης επιχείρησης ήταν μικρό, καθώς μόλις ένα μινι-αερόστατο εξερράγη πάνω από την πόλη.

Μη Επανδρωμένα οχήματα χρησιμοποιήθηκαν ωστόσο σε όλους τους μεγάλους παγκόσμιους πολέμους. Τόσο στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όσο και στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η χρήση τους όμως ήταν περιορισμένη, κι αποσκοπούσε κυρίως στην ρεαλιστική εκπαίδευση των πιλότων μέσω των UAV- κινούμενων στόχων.

Τα UAVs στην σύγχρονη Εποχή

Αν και πολλοί νομίζουν ότι η χρήση των UAVs στη σημερινή της μορφή ανήκει στον 21ο αιώνα, κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Τα UAVs και ο σύγχρονος τρόπος χρήσης τους έχουν ηλικία τουλάχιστον 40 ετών.

Επιγραμματικά, ο σύγχρονος τρόπος χρήσης των UAVs έχει τις ρίζες του στον πόλεμο του Βιετνάμ και στον περίφημο "Πόλεμο Φθοράς" μεταξύ των Αράβων και των Ισραηλινών το 1967-1970, αλλά τις βάσεις πάνω στις οποίες εξελίχθηκε, στην Ισραηλινή επίθεση καταστολής της Συριακής Αεράμυνας στον Πόλεμο του Λιβάνου το 1982. Εκεί, ήταν η πρώτη φορά όπου UAVs χρησιμοποιήθηκαν σε απόλυτο συντονισμό και συνεργασία με επανδρωμένα αεροσκάφη, προκειμένου να στοχοποιούν σε πραγματικό χρόνο πιθανούς στόχους, να παρεμβάλλουν τα Συριακά ραντάρ, και να δρουν ως δολώματα (decoys) για να αποκαλύψουν τις θέσεις των Α/Α Συστοιχιών.

Τροποποιημένο μεταγωγικό αεροσκάφος DC-130 της USAF, με ικανότητα ανάρτησης κι εκτόξευσης εως και 4 Ryan Firebee σε ισάριθμους πυλώνες, κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ.  

Οι πρόγονοι των σημερινών UAVs, το Τακτικό/Αναγωνριστικό UAV IAI Scout, το δόλωμα Sampson, και το UAV Tadiran Μastiff το οποίο διέθετε κατάλληλο εξοπλισμό Ηλεκτρονικής Επίθεσης(EA)/ELINT.

Kατηγοριοποίηση των UASs

Όπως είχαμε σχολιάσει πρόσφατα στους λογαριασμούς μας στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, είναι εντελώς λάθος αυτό που γίνεται τα τελευταία χρόνια, ήτοι να μπερδεύουμε τις κατηγορίες των ΜΕEΣ, και να βάζουμε στο "ίδιο καζάνι" τα πλεονεκτήματα όλων των κατηγοριών. Δηλαδή, είναι μέγα σφάλμα να λέμε πως ένα MALE UAS μεγέθους ενός μαχητικού αεροσκάφους, ότι έχει χαμηλή ραδιοτομή κι ότι είναι δύσκολα ανιχνεύσιμο. Διότι αυτό το πλεονέκτημα το έχουν πιο μικρά UASs, όπως τα mini UASs, καθώς και συγκεκριμένα περιφερόμενα πυρομαχικά.

Για να μην μακρηγορούμε, ο διαχωρισμός των UASs χωρίζεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, όπου το κάθε UAS πρέπει να ανήκει τουλάχιστον σε μία υποκατηγορία και των δύο κατηγοριών.

Η πρώτη κατηγορία διαχωρισμού των UAVs είναι σχετική με τη χρήση τους, και τις αποστολές που θα κληθούν να φέρουν εις πέρας. Χωρίζεται ως εξής:

• Αναγνωριστικά - Στοχοποίησης - Επιτήρησης - Συλλογής Πληροφοριών (Recon/ISTAR) UASs. Είναι αεροχήματα με κατάλληλο εξοπλισμό, προκειμένου να παρέχουν στοιχεία για την εχθρική διάταξη (λ.χ. θέση, ποσότητα και διάθεση) στα υποστηριζόμενα τμήματα, καθώς και να παρέχουν κάθε είδους άλλη πληροφορία. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν επίσης και τα UASs που διαθέτουν εξοπλισμό SIGINT.
• UASs Μάχης (UCASs). Είναι αεροχήματα, τα οποία χρησιμοποιούνται από τα υποστηριζόμενα τμήματα, προκειμένου να καταστρέψουν έναν στόχο. Ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να το κάνουν αυτό, είναι είτε με πυρομαχικά τα οποία έχουν αναρτημένα στις πτέρυγές τους, είτε δρώντας τα ίδια ως τέτοια (περιφερόμενα πυρομαχικά - Loitering Munitions).
• UASs δολώματα (Decoy UASs). Είναι αεροχήματα, τα οποία δρουν ως επί τω πλείστω αυτόνομα, κι έχουν σαν αποστολή την σύγχυση της εχθρικής αεράμυνας ως προς τις προθέσεις και δυνατότητες των φίλιων τμημάτων. Eπιπλέον, εξυπηρετούν και τις ανάγκες εκπαίδευσης των φιλίων τμημάτων.
• Μεταφορικά UASs (Cargo UASs). Είναι αεροχήματα τα οποία χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά εφοδίων στο πεδίο της μάχης.
• Άλλες μη στρατιωτικές κατηγορίες, που δεν μας απασχολούν στο παρόν άρθρο.

Η δεύτερη κατηγορία διαχωρισμού, είναι αναλόγως των διαστάσεων και των επιδόσεων του σκάφους. Εδώ, υπάρχουν διάφορες απόψεις όσον αφορά τον διαχωρισμό των ΜΕΑ, ακόμα και μέσα στις ίδιες τις Ένοπλες Δυνάμεις μιας χώρας. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ τα UAVs έχουν διαφορετικό τρόπο διαχωρισμού στον Στρατό, στο Ναυτικό, στην Αεροπορία και στο Σώμα Πεζοναυτών. Στο παρόν άρθρο, θα επιλέξουμε τον διαχωρισμό που έχει επιλέξει το ΝΑΤΟ. 

Έχει όπως o παρακάτω πίνακας:

Κατηγοριοποίηση των UAS σύμφωνα με το ΝΑΤΟ, ανάλογα με τις επιδόσεις τους.

Παράδειγμα ταξινόμησης ενός UAS.

Όπως προελέχθει, ένα UAS πρέπει να ανήκει σε μία κατ' ελάχιστο από τις παραπάνω υποκατηγορίες, και των δύο μεγάλων κατηγοριών, προκειμένου να μπορούμε με ακρίβεια να το κατηγοριοποιήσουμε. Διότι για παράδειγμα, ένα Αναγνωριστικό Τ.UAS (Κλάση ΙΙ), έχει τελείως διαφορετικό τρόπο δράσης κι αντιμετώπισης σε σχέση με ένα T.UCAS (Κλάσης ΙΙ, αλλά Μάχης) [1].

Ένα παράδειγμα ταξινόμησης ορισμένων ευρέως γνωστών UASs, έχει όπως ο παρακάτω πίνακας:

Απλοϊκή ταξινόμηση ευρέως γνωστών UASs, τόσο με βάση τα χαρακτηριστικά τους, όσο και με βάση την πρωτεύουσα αποστολή τους. 

 

Kαι μια τρίτη κατηγορία...

Πιο πάνω είδαμε επιγραμματικά, τον τρόπο με τον οποίο ταξινομούνται τα UASs. Ωστόσο, μία Ένοπλη Δύναμη πρέπει να λάβει κι έναν ακόμη παράγοντα υπόψιν της, προκειμένου να κάνει τη σωστή επιλογή. Αυτός ο παράγοντας, είναι η δυνατότητα απο/προσγείωσης του κάθε UAV. Χωρίζεται λίγο διαφορετικά από τα συμβατικά επανδρωμένα αεροπορικά μέσα, και οι κυριότερες υποκατηγορίες του έχουν ως εξής:

• Οριζόντιας απο/προσγείωσης (ΗTOL): Σε αυτή την κατηγορία, το UAV απο/προσγειώνεται συμβατικά, όπως τα μαχητικά αεροσκάφη, δηλαδή από ένα αεροδρόμιο. Εδώ συνήθως βλέπουμε τα UAVs μεγαλύτερου βάρους, όπως τα UAVs της Κλάσης ΙΙΙ, καθώς κι αρκετά της Κλάσης ΙΙ. 

• Κάθετης απο/προσγείωσης (VTOL): Εδώ ανήκουν τα UAVs που απο/προσγειώνονται κάθετα, όπως τα ελικόπτερα και τα STOV/L αεροσκάφη. Οι συνήθεις κατηγορίες αυτού του τύπου είναι η Κλάση ΙΙ και κάτω. 

• Εκτοξευόμενο: Σε αυτή την υποκατηγορία ανήκουν κατά κόρον τα μικρότερου μεγέθους UAVs (Κλάση ΙΙ και κάτω). Εκτοξεύονται είτε από κατάλληλο καταπέλτη (επί οχήματος / συναρμολογούμενος / χειρός) είτε με το χέρι. Ο τρόπος περισυλλογής τους γίνεται σε προκαθορισμένα σημεία, είτε με αερόστατο, είτε με αερόσακους, είτε με δίχτυ, είτε με συνδυασμό των παραπάνω. Ο λόγος που υπάρχει αυτή η κατηγορία υπέρ των V-TOL UAVs, είναι κυρίως το μικρότερο κόστος κατασκευής καθώς και η πιο απλή σχεδίασή του.

Συγκριτική Μαχητική Ισχύς των UASs σε σχέση με συμβατικά μέσα

Είναι αναμενόμενο, ότι τα UAVs έχουν έρθει για να μείνουν. Σε όλα τα τωρινά, αλλά και τα μελλοντικά θέατρα επιχειρήσεων, αναμένεται να αποτελέσουν μόνιμο συντελεστή της αεροπορικής ισχύος μιας ένοπλης δύναμης. Ωστόσο, η μη συσχέτισή τους με τα υπόλοιπα αεροπορικά μέσα και όπλα, έχει δημιουργήσει εσφαλμένες εντυπώσεις σε σχέση με την πραγματική τους ισχύ. Αυτό που εννοούμε είναι ότι η ύπαρξη και η δράση των UAVs, έχει δυσκολέψει αρκετά τους πάντες, οι οποίοι δεν ξέρουν που να τα εντάξουν προς σύγκριση (να τα συγκρίνουν με τις επιδόσεις μαχητικών; ελικοπτέρων;), αλλά και τι πρέπει να αναμένουν από τη δράση τους, προκειμένου να εξάγουν πολύτιμα συμπεράσματα.

Και τίθεται το ερώτημα: Στις έως τώρα επιχειρήσεις που έχουν διεξαχθεί στο Ναγκόρνο Καραμπάχ μεταξύ των Αρμένικων δυνάμεων του Αρτσάκ και των Αζέρικων ΕΔ, ποιές είναι οι επιδόσεις των Αζέρικων UASs;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι δύσκολο να απαντηθεί, κυρίως για τους λόγους που αναφέραμε πριν την ερώτηση. Γι' αυτό λοιπόν, θα επιχειρήσουμε να συσχετίσουμε τις κατηγορίες των UAS με τα λοιπά εναέρια μέσα και όπλα, προκειμένου να μπορέσουμε να βγάλουμε αιτιολογημένα συμπεράσματα.

ΙSTAR /Combat /Cargo UAS Kλάσης ΙΙ και ΙΙΙ- "Η Αεροπορία Στρατού του φτωχού"

Ο λόγος που ονομάζουμε καταχρηστικά τα παραπάνω UASs ως την ΑΣ του φτωχού, είναι διότι τα περισσότερα κράτη προμηθεύονται μεγάλες ποσότητες τέτοιων UASs, κυρίως λόγω οικονομικής στενότητας. Κι όταν λέμε οικονομική στενότητα, δεν αναφερόμαστε μόνο στα κόστη κτήσης, αλλά κυρίως στα κόστη υποστήριξης. Ένας άλλος λόγος που τα ονομάζουμε έτσι, είναι οι κατώτερες επιδόσεις τους σε σχέση με τα αντίστοιχα επανδρωμένα μέσα.

Για παράδειγμα, χώρες όπως η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν, αντιλήφθηκαν εγκαίρως πως η διατήρηση των απαιτούμενων αεροσκαφών ΕΑΥ, Επιθετικών Ελικοπτέρων (ΕΕ/Π) και Ελικοπτέρων (Ε/Π) είναι αδύνατος λόγω κόστους. Γι' αυτό κι επένδυσαν μαζικά σε Μη Επανδρωμένα Εναέρια Συστήματα. 

Πιο συγκεκριμένα, στις αρχές του 21ου αιώνα, η Τουρκία αντιλήφθηκε πως η διατήρηση τουλάχιστον 350 μαχητικών αεροσκαφών και 100 Επιθετικών Ελικοπτέρων για την επίτευξη των σκοπών της, ήταν αδύνατη. Και γι' αυτό, εκκίνησε τις απαραίτητες διαδικασίες, για την μερική επίλυση του παραπάνω προβλήματος.

Κι αυτό έγινε. Oι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις για πρώτη φορά στα χρονικά, έριξαν την οροφή των μαχητικών τους αεροσκαφών κάτω από το όριο των 300, συγκεκριμένα στα ~260, κι ως μερικό αντιστάθμισμα προμηθεύτηκαν μεγάλο αριθμό UAVs MALE (150-200), καθώς και δεκάδων Επιθετικών Ελικοπτέρων (57). 

Υπάρχουν βέβαια και πλούσια κράτη, τα οποία διαθέτουν μεγάλους στόλους UASs, αλλά για άλλους λόγους. Ο κυριότερος εξ αυτών, είναι για την αποφυγή απωλειών σε πολέμους χαμηλής έντασης, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε πανάκριβο και δυσαναπλήρωτο υλικό.

Για όλους τους παραπάνω λόγους λοιπόν, αποφασίσαμε να συσχετίσουμε τα ΜΕΕΣ των κατηγοριών ΙΙ και ΙΙΙ, με ο,τι πιο κοντινό σε συμβατικά επανδρωμένα μέσα. Πιο συγκεκριμένα, ως εξής:

• ΗΑLE U(C)ASs: Το κοντινότερο συμβατικό μέσο είναι τα μαχητικά αεροσκάφη αναγνώρισης κι αεροφωτογράφισης παλαιότερης γενιάς, όπως τα RF-4.
• ΜΑLE UCASs: Τα κοντινότερα συμβατικά μέσα είναι τα Μέσα κι Ελαφρά Επιθετικά Ελικόπτερα, όπως το EE/Π ΑΗ-1W Super Cobra και το OH-58 Kiowa Warrior, ή κάποιο ελικοφόρο αεροσκάφος με πυλώνες ανάρτησης οπλισμού.
• MALE UASs και Τ.UASs: Αναγνωριστικά Ελικόπτερα, όπως το ΑΒ-206 Jet Ranger, κάποιο μεταφορικό ελικόπτερο με κατάλληλο εξοπλισμό, ή κάποιο ελικοφόρο αεροσκάφος με κατάλληλο εξοπλισμό. 

Ο EΣ επέλεξε για την κάλυψη του κενού σε ΕΕ/Π, 70 μεταχειρισμένα OH-58 Kiowa Warrior, αντί κάποιου MALE UCAV. Ο κύριος λόγος αυτής της επιλογής ήταν οι αξιόλογες επιδόσεις των πρώτων, καθώς και το μικρότερο κόστος κτήσης και (πιθανώς) χρήσης τους.

UAS κλάσης Ι - Περισσότερα τμήματα Αναγνώρισης και Παρατηρητές ΠΒ στο τακτικό επίπεδο

Σε αυτή την κατηγορία δεν υπάρχει κάποιο αντίστοιχο εναέριο μέσο προς συσχέτιση, ούτε και χερσαίο τμήμα το οποίο αντικαθίσταται υπέρ των πρώτων. Αυτής της κλάσης τα UASs, λειτουργούν σαν επιπλέον αισθητήρες στο προς υποστήριξη τμήμα.

UCAS τύπου HARPY - "Ο ΑGM-88 HARM/AARGM του φτωχού"

Υπάρχουν αρκετές χώρες, οι οποίες είτε δεν έχουν την απαιτούμενη οικονομική δυνατότητα, είτε δεν έχουν την απαιτούμενη άδεια για να έχουν εξελιγμένα όπλα καταστολής της εχθρικής αεράμυνας. Το κενό αυτό έχουν έρθει να το καλύψουν τα περιφερόμενα πυρομαχικά HARPY/HAROP.

Το Αζερμπαϊτζάν επί παραδείγματι, δεν έχει τα κατάλληλα και τα απαιτούμενα αεροσκάφη για την εξαπόλυση πυραύλων SEAD/DEAD. Γι' αυτό και επένδυσε τα χρήματα του στην προμήθεια περιφερόμενων πυρομαχικών UCAS Harop. 

H Toυρκία από την άλλη, βλέποντας την κάθετη αύξηση των δυνατοτήτων της Ελληνικής αεράμυνας στις αρχές του 21ου αιώνα, και έχοντας ήδη αποφασίσει την μαζική απόσυρση μαχητικών παλαιότερης γενιάς, στράφηκε κι αυτή με τη σειρά της στη προμήθεια 100 Harpy. Ήταν το ιδανικό μέσο καταστολής της Ελληνικής αεράμυνας γι' αυτήν, καθώς κάλυπτε την επιθυμητή ανάγκη της, δίχως να δεσμεύει πολύτιμα μαχητικά για τον σκοπό αυτόν. 

UCAS Κλάσης Ι - Περισσότερα κατευθυνόμενα πυρομαχικά

Σε αυτή την κατηγορία, δεν υπάρχει κάποιο αντίστοιχο συμβατικό όπλο. Μάλιστα, το μικρός ίχνος τους, καθιστά εξαιρετικά δύσκολο τον έγκαιρο εντοπισμό τους. Οι στόχοι μάλιστα που αντιμετωπίζουν, οι οποίοι είναι θωρακισμένα οχήματα και μικρές συγκεντρώσεις προσωπικού, δεν έχουν τα κατάλληλα ενεργητικά μέσα αντιμετώπισής τους, κάτι που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.

Ο μόνος τρόπος μερικής αντιμετώπισης τους είναι με κατάλληλη εκμετάλλευση του εδάφους και με ενεργητικά συστήματα αυτοπροστασίας - APS (τα οχήματα). Και πάλι όμως, οι παραπάνω λύσεις αποτελούν ημίμετρα, και το μόνο που καταφέρνουν είναι να μειώσουν τις όποιες απώλειες.

Επιπρόσθετα, η ευρεία χρήση από τον αντίπαλο τέτοιων ειδών πυρομαχικών, είναι πιθανό να επηρεάσει κι όλο το φίλιο δόγμα επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να προτιμηθεί ένας στατικό αμυντικό δόγμα αντί ενός πιο σύγχρονου. 

Συμπεράσματα

Έχοντας κάνει όλες τις απαιτούμενες συσχετίσεις και κατηγοριοποιήσεις, μπορούμε να εξάγουμε και εύλογα συμπεράσματα σχετικά με την επιτυχία των Αζέρικων UAS στο μέτωπο του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ακόμα και χωρίς τα εκατέρωθεν ακριβή στοιχεία καταρρίψεων και επιτυχημένων προσβολών. 

Αυτά συνοπτικά, έχουν ως εξής:

1/ Τα UASs μόνα τους, ακόμα και με πλήρη αεροπορική υπεροχή, δεν μπορούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα. Για να δημιουργηθούν τα τελευταία, χρειάζεται ισχυρή Πολεμική Αεροπορία, καθώς και πολύ ικανό Πυροβολικό Μάχης. Το παραπάνω συμπέρασμα, το μαρτυρούν εξάλλου τα γεγονότα, και τα ελάχιστα εδαφικά κέρδη των Αζέρων.

H τακτική κατάσταση στο μέτωπο του ΝΚ, στις 02 23:00C Oct 2020. Τα εδαφικά κέρδη των Αζέρων περιορίζονται σε τρεις μικροσκοπικούς θύλακες στα ΒΑ και στα ΝΑ.

2/ Τα UASs αν υποτιμηθούν ή δεν τύχουν της δέουσας προσοχής, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές στα φίλια τμήματα, ειδικά τα πρώτα λεπτά μιας σύγκρουσης. Για παράδειγμα, οι Αρμένιοι υποτίμησαν τις δυνατότητες των Αζέρικων UASs μη συσχετίζοντάς τα με αντίστοιχα συμβατικά μέσα, με αποτέλεσμα να έχουν αρκετές απώλειες τα πρώτα 24ωρα. Πιστεύουμε, πως αν οι Αρμένιοι σχεδίαζαν και δρούσαν σαν να έχουν απέναντί τους 50-70 Επιθετικά Ελικόπτερα, δεν θα είχαν διαθέσιμα τις πρώτες ώρες των επιχειρήσεων λιγοστά απομονωμένα OSA-AK, κι αυτά σε ετοιμότητα 5-30 λεπτών.

3/ Τα Αζέρικα UAS εν τέλει, δεν είχαν τις "τρομερές" επιδόσεις όπως ευαγγελίζονται αρκετοί. Διότι αν τα συσχετίσουμε - έστω και καταχρηστικά, με ~50 Επιθετικά Ελικόπτερα, τότε θα συμπεράνουμε ότι έκαναν την ελάχιστη αποδεκτή ζημιά, κι αυτή έχοντας εκμεταλλευθεί πλήρως τα λάθη και τις ελλείψεις των Αρμενίων.

Επίλογος

Όπως είπαμε και στην αρχή, είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός πως τα UASs έχουν έρθει για να μείνουν. Ωστόσο, δεν είναι ούτε ανίκητα, ούτε "δια πάσαν νόσον". Είναι ιδανικά όμως στο να συμπληρώνουν μερικώς τα διάφορα κενά σε αεροπορικά μέσα και εξελιγμένα Stand-Off όπλα, τα οποία και είναι ακριβά στο να αποκτηθούν και να συντηρηθούν.

Η Ελλάδα δυστυχώς, παρά την αδυναμία της να καλύψει πλήρως τις ανάγκες της με επανδρωμένα μέσα, έχει αργήσει αρκετά, και η κύρια αιτία αυτής της αργοπορίας ήταν οικονομική κρίση . Ελπίζουμε με το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα "να τρέξουμε αρκετά", ώστε να πλησιάσουμε την γείτονα η οποία και πρωταγωνιστεί, έχοντας αναπτύξει UAS με υψηλή ΕΠΑ σε όλες τις υποκατηγορίες.

Πρωτίστως όμως, θα πρέπει να βελτιώσουμε κι άλλο τους τρόπους αντιμετώπισης τους, τόσο τους ενεργητικούς (Shorads, Spaag- CIWS, C-RAM), όσο και τους παθητικούς (οργάνωση εδάφους, παραλλαγή, έγκαιρη προειδοποίηση).

Η Ελλάδα αν και ήταν από τις πρώτες που είδαν το μέλλον των UAVs, ωστόσο στη συνέχεια έμεινε αρκετά πίσω, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης.

Σημειώσεις - Παραπομπές

[1]: Για να ενταχθεί ένα UAS σε μια υποκατηγορία κλάσης, θα πρέπει να πληροί όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Για παράδειγμα, αν ένα αερόχημα έχει όλα τα χαρακτηριστικά της κλάσης ΙΙ, αλλά το βάρος ενός αεροχήματος κλάσης Ι - Small, τότε εντάσσεται στην μικρότερη κατηγορία.

 amynagr.blogspot.com