Η ισχυρή στήριξη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Αζερμπαϊτζάν στη σύγκρουση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει φέρει την Άγκυρα απέναντι στις άλλες μεγάλες χώρες και έχει προκαλέσει ανησυχία στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ οι οποίοι ζητούν εκεχειρία.

Όμως για τον Ερντογάν η σταθερή του στάση αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα και μια κοστοβόρα ανάγκη που ενισχύει τη στρατηγική του να επιδεικνύει τη στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας στο εξωτερικό για να διατηρεί τη στήριξη των οπαδών του στο εσωτερικό.

Ο Τούρκος πρόεδρος έχει σχολιάσει ότι η χώρα του στηρίζει το Αζερμπαϊτζάν στο πλαίσιο της αναζήτησης «της θέσης που της αξίζει στην παγκόσμια τάξη».

Σε αυτή τη στήριξη βλέπει μια ευκαιρία να αλλάξει το status quo στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου, επί δεκαετίες, των ειρηνευτικών προσπαθειών μεσολάβησης ηγούνταν η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Ρωσία, ενώ οι Αρμένιοι διατηρούσαν τον έλεγχο του θύλακα, αν και είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο κομμάτι του Αζερμπαϊτζάν.

«Η λογική της Τουρκίας σε σχεδόν όλες τις γωνιές του κόσμο είναι η διάσπαση. Οτιδήποτε υπονομεύει το status quo είναι καλό για εκείνη, διότι το προηγούμενο status quo θεωρεί ότι αντίκειται στα συμφέροντά της», σχολίασε ο Γκαλίπ Νταλάι της Robert Bosch Academy.

«Στο Ναγκόρνο Καραμπάχ υπήρχε μια παγωμένη σύγκρουση η οποία παρέμενε στα χέρια της Αρμενίας. Η Τουρκία θέλει να υπονομεύει αυτό το παιχνίδι, παρόλο που δεν μπορεί να το ορίσει πλήρως» δεδομένης της παραδοσιακής επιρροής της Ρωσίας στην περιοχή, πρόσθεσε.

Η στάση της Τουρκίας — να απειλήσει εμμέσως την Αρμενία και να προειδοποιήσει τη Ρωσία η οποία έχει συνάψει αμυντική συμφωνία με το Γερεβάν—αντικατοπτρίζει την εμπιστοσύνη της στον πόλεμο με drones που έχει χρησιμοποιηθεί στη Συρία, τη Λιβύη και το Ιράκ, εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές.

Τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη ηγούνται των επιθέσεων του Αζερμπαϊτζάν και ένας ανώτερος αξιωματούχος στην Άγκυρα δήλωσε στο Reuters ότι οι Τούρκοι προσφέρουν υποδομές και υποστήριξη στο Μπακού, αν και δεν έχουν στείλει στρατό.

Ο Ερντογάν επίσης βασίζεται στο γεγονός ότι, παρά τις διαφωνίες τους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, Ρωσία και Τουρκία έχουν αρκετά καλές σχέσεις προκειμένου να αποφευχθεί μια ευρύτερη σύγκρουση στην περιοχή.

 

Χρόνια παραμέλησης

Η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Γαλλία ηγούνται των εκκλήσεων για εκεχειρία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, όμως ο Ερντογάν τις κατηγορεί ότι αγνοούσαν την κρίση τις τελευταίες τρεις δεκαετίες και για τον λόγο αυτό δεν θα πρέπει να ηγηθούν της ειρηνευτικής διαδικασίας. Η Τουρκία εκτιμά ότι μια μακροχρόνια ειρήνη θα εξαρτηθεί από τις προτάσεις που θα γίνουν για το πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση μετά το τέλος των εχθροπραξιών.

Η στάση του Τούρκου προέδρου έχει επιδεινώσει τις σχέσεις της χώρας με τη Γαλλία, όπου υπάρχει μεγάλη κοινότητα Αρμενίων, όμως είναι αποδεκτή από τα βασικά, τουρκικά, αντιπολιτευόμενα κόμματα.

Οι στρατιωτικές επιτυχίες της Τουρκίας και η επίδειξη της στρατιωτικής της ισχύος στο εξωτερικό έχουν βοηθήσει το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) του Ερντογάν, το οποίο έχει συμμαχήσει με τους εθνικιστές, να διατηρήσει το προβάδισμά του στις δημοσκοπήσεις, παρά την οικονομική ύφεση που αντιμετωπίζει η χώρα λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

Η δημοτικότητα του Ερντογάν αυξήθηκε σχεδόν κατά 5% τον προηγούμενο μήνα, σύμφωνα με το ινστιτούτο MetroPoll, έπειτα από τη διαμάχη που είχε με την ΕΕ για την ανατολική Μεσόγειο.

«Όλες αυτές οι συγκρούσεις ενισχύουν την άποψη ότι η Τουρκία είναι μία χώρα σε πολιορκία, δικαίως ή αδίκως», επεσήμανε ο Σινάν Ουλγκέν επικεφαλής του think tank EDAM, με έδρα την Κωνσταντινούπολη.

Όμως πρόσθεσε ότι «τελικά η οικονομία καθορίζει την πολιτική».

 

Καθήκον και προτεραιότητα

Η Τουρκία έζησε δύο οικονομικές υφέσεις μέσα σε δύο χρόνια, ενώ η τουρκική λίρα έχει σημειώσει πτώση σχεδόν 25% φέτος.

Η εξάρτηση της Άγκυρας από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 23% το πρώτο μισό του έτους, αποτελούν ακόμη ένα λόγο για τη στάση της στο θέμα του Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Παράλληλα το 2020 οι δαπάνες για την άμυνα αυξήθηκαν κατά 16%, στα 7 δισεκατομμύρια δολάρια, το 5% του προϋπολογισμού της Τουρκίας, με τις αμυντικές δαπάνες να αυξάνονται κατά σχεδόν 90% σε διάστημα μίας δεκαετίας.

Όμως οι στρατιωτικές εκστρατείες εκτός συνόρων, όπως αυτές στη βόρεια Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη, αποτελούν προτεραιότητα για τον Ερντογάν, σύμφωνα με άλλον Τούρκο αξιωματούχο.

«Ούτε η πανδημία, ούτε τα προβλήματα στον προϋπολογισμό θα αποτελέσουν εμπόδιο στις αμυντικές δαπάνες», τόνισε ο ίδιος. «Δεν είναι κάτι που προτιμάμε, αλλά είναι αναγκαίο. Η Τουρκία βρίσκεται στο ίδιο πεδίο με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε ή να ενεργούμε σαν μικροί παίκτες».

Η μείωση της παρουσίας των ΗΠΑ στην περιοχή έχει αφήσει κενά τα οποία προσπαθούν να γεμίσουν Τουρκία και Ρωσία, χρησιμοποιώντας τη διπλωματία για να περιορίσουν τις συγκρούσεις στο Ιντλίμπ της Συρίας και τη Λιβύη, δύο πολέμους στους οποίους υποστηρίζουν αντίπαλες πλευρές.

Η Άγκυρα έχει αρνηθεί τις καταγγελίες ότι έχει στείλει Σύρους μισθοφόρους στο Αζερμπαϊτζάν για να στηρίξουν τον στρατό του.

Η στενή συνεργασία με τη Μόσχα σε πολλούς τομείς σημαίνει «ότι δεν υπάρχει ανησυχία να συρθούμε σε σύγκρουση με τη Ρωσία», επεσήμανε ο δεύτερος Τούρκος αξιωματούχος.